Moskova’daki ünlü Puşkin Meydanı’nda ilk McDonald’s restoranının açılmasından bu yana tam 34 yıl geçti.
Günümüzde dünyanın herhangi bir köşesinde, adı ne kadar ünlü olsa da bir “fast food” restoranı açılması sıradan bir olay gibi gözükse de, 34 yıl önceki Moskova düşünüldüğünde bu, devrim gibi bir gelişmeydi.
Çünkü dönem Sovyet dönemiydi yani dünyanın ikiye bölündüğü, süper güçler arasında neredeyse ölümüne bir rekabetin yaşandığı günler. Gerçi, Mihail Gorbaçov’un iktidara gelmesinden sonra Sovyetler Birliği ile ABD arasındaki “Soğuk Savaş”ta 1990’a gelindiğinde ilişkilerde artık belirli bir ısınma ve yakınlaşma sağlanmıştı. Yatırımı McDonald’s-Kanada yapmış olsa da, Puşkin Meydanı’ndaki ünlü logonun ortaya çıkması sembolik anlamda “komünizmin kalesi”ne Batı (Amerikan) bayrağının dikilmesi anlamına geliyordu.
31 Ocak 1990’da ilk “Big Mac” satışa sunulduğunda hiç kimsenin hatta yatırımın sahiplerinin bile hayal edemeyeceği görüntüler yaşandı. Zaten tüketim malları anlamında büyük sıkıntı yaşayan Ruslar, ulaşabilecekleri başka bir “fast food” alternatifi olmadığı için büyük bir merakla restoranın önünde kuyruk oluşturdu.
35 bin başvuru arasından seçilen 600 çalışan 900 kişilik restoranın ilk günü için hazırdı, tahminler o gün yaklaşık bin müşterinin geleceği yönündeydi. Ama soğuk havaya rağmen açılış öncesi tam beş bin kişi kuyruğa girmişti. Gün bittiğinde servis yapılan müşteri sayısı 35 bine yaklaşmıştı yani tahmin edilenin 35 kat fazlası. Bu aynı zamanda şirketin tarihinde tüm ülkelerdeki şubelerinde hala kırılamayan bir rekor. Kötü davranan, asık yüzlü, müşteriyle döver gibi konuşan tezgahtarlara alışık olanlar, arı gibi çalışan, siparişi dakikalar içinde teslim eden neşeli gençleri görünce şok yaşadı.
İlgi patlamasının ilk günün merakıyla yaşandığını düşünenler yanılıyordu, sonraki aylarda kuyruk azalmak bir yana çoğaldı. Hatta “McDonald’s’a gitmek” sosyal bir olaya dönüştü: Genç kızlar en güzel giysilerini giyerek, en özenli makyajı yaparak, erkek arkadaşlarıyla heyecan içinde kuyrukta bekliyordu.
İşte, o günlerden bu yana tam 34 yıl geçti.
Ama aynı zamanda köprünün altından çok su aktı.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesi üzerine pek çok Batılı marka gibi McDonald’s da pazarı terketti. Şimdi o restoranların yerinde Rusların açtığı, “Lezzetli, işte o kadar!” diye çevrilebilecek “Vkusno-i Toçka” markası aldı.
Bir de McDonald’s’ın Rusya’daki faaliyetine sayılarla bakalım:
Şirketin tüm küresel gelirinin yüzde 7’si Rusya’dan geliyordu.
İlk açılan Puşkin’deki restoran dünyanın en çok ziyaret edilen McDonald’s şubesiydi.
Rusya çapındaki şube sayısı 850’ye ulaşmıştı.
Bütün şubelerin günde çektiği toplam ziyaretçi sayısı 1.8 milyondu.
34 yıl sonunda hizmet verilen müşteri sayısı 6.3 milyar civarındaydı.
Şirketin yıllık Rusya cirosunun üç milyar dolara yaklaştığı düşünüldüğünde ve bu 34 yılla çarpıldığında ortaya çıkan büyük rakam ülkeye yapılan 2.5 milyar dolarlık yatırımın devede kulak kaldığı ortaya çıkıyor.
