18.2 C
İstanbul
29 Mart 24, Cuma
spot_img

Gagarin’in Nâzım hayranlığı

Fuad Safarov, Moskova

“Uzaya ilk çıkan insan” unvanına sahip ünlü Sovyet kozmonot Yuriy Gagarin’in şair Nâzım Hikmet’e büyük hayranlık duyduğu yıllar sonra ortaya çıktı.

Rus yazar Anton Pervuşin’in 2017 yılında yayınladığı “Bir Uçuş ve Tüm Hayatı” kitabında Gagarin’in hayatı anlatılıyor. Gagarin’in 1949-51 yıllarında Moskova’ya yakın Lyubertsı kentindeki meslek okulunda eğitim aldığını anlatan kitap, okul arkadaşı Timofey Çugunov’un anılarına da yer veriyor.

Kitapta, “Öğrenciler Moskova’ya sık sık gezmeye gidiyorlar, müze ve hayvanat bahçelerini ziyaret ediyorlardı. Çugunov’un anılarına göre, bir gün Gagarin Sokolniki parkında Hikmet’in konuşma gecesine katılmak için arkadaşlarını ikna etti. Bugün belki bu ismi az kimse biliyor ama o zamanlar ‘Türkiye’nin Puşkin’i’ olarak tanınıyordu” deniliyor.

Hikmet’in hayatına da yer verilen kitapta, Gagarin ve okul arkadaşlarının şairin gecesinden çok etkilenmiş olarak döndükleri ve uzun süre unutamadıkları anlatılıyor. Yazar Pervuşin, Gagarin’in uzaya çıkmasından 24 saat sonra Hikmet’in Sovyet kozmonotu ile ilgili felsefi bir şiir yazdığını hatırlatıyor.

Hikmet-Gagarin ilişkisinin bir başka az bilinen boyutu da, ünlü şairin uzaya ilk kez bir Sovyet kozmonotunun gideceğini iki ay önceden tahmin etmiş olması.

1961 yılında Sovyetler Birliği’nde yayımlanan Znanie-Sila adlı bilim dergisinin 6. sayısındaki makalede “Nâzım, ilk olarak bir Sovyet vatandaşı uzayı fethedecek tahminde bulundu” diye yazıyor.

Makalede Nâzım bu konuyu şöyle anlatıyor:

“Venüs gezegenine uzay aracının fırlatılmasının ardından Moskova radyosu muhabirleri evime ziyarete gelerek bana uzaya çıkan ilk kişinin hangi ülkenin vatandaşı olacağını sordu. Ben de mutlaka bir Sovyet vatandaşının olacağını söyledim. Bu insanın Sovyet vatandaşı olması lazım. Başka türlü olamaz. Mistik düşünmüyorum ama yine de tarihin mantığına inanıyorum. Bu mantık bana şunu fısıldıyor: 1917 yılında ayağında çizme ve kafasında şapkayla Kışlık Saray’a (Bolşevik Devrimi) hücum eden Putilov fabrikasının bir işçisinin oğlu uzaya da hücum edecek. Ama bu sefer kozmonot elbisesiyle ve tabii ki tüfeği olmadan.”

Yani şaire göre, dünyanın sosyal adaleti adına devrimci bir işçinin oğluna uzay yolculuğu misyonu düşecekti.

Sovyet bilim dergisi, Nâzım’ın tahmininde haklı çıktığına dikkat çekerek, “Putliov fabrikasının işçisinin oğlu uzaya ilk çıkacak sözleri gerçek oldu. Gagarin’in dedesi Putilov fabrikasında çalışmıştı” diye yazdı. Putilov fabrikasının işçileri Rusya’nın devrimlerinde önemli rol oynamıştı.

12 Nisan’da uzaya giden Gagarin, Sovyetler Birliği’nde, günümüzde de Rusya’da “kahraman” kabul ediliyor.

Hikmet’in konuyla ilgili şiiri şöyle:

Kosmosun Kardeşliği Adına 

Kosmosta bizden başka düşünen var mı 

var 

bize benzer mi 

bilmiyorum 

belki bizden güzeldir 

bizona benzer mesela ama çayırdan nazik 

belki de akarsuyun şavkına benzer 

belki çirkindir bizden 

karıncaya benzer mesala ama tıraktörden iri 

belki de kapı gıcırtısına benzer 

belki ne güzeldir bizden ne de çirkin 

belki tıpatıp bize benzer 

ve yıldızlardan birinde 

hangisinde bilmiyorum 

yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz

hangi dilde bilmiyorum 

yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz onunla 

Tovariş diyecek 

söze bu sözle başlayacak biliyorum 

Tovariş diyecek 

ne üs kurmağa geldim yıldızına 

ne petrol ne yemiş imtiyazı istemeğe 

Kola-kola satacak da değilim 

selamlamaya geldim seni yeryüzü umutları adına, 

bedava ekmek ve bedava karanfil adına 

mutlu emeklerle mutlu dinlenmeler adına 

“Yarin yanağından gayrı her yerde her şeyde hep beraber” 

diyebilmek adına 

evlerin  yurtların  dünyaların  ve kosmosun kardeşliği adına 

13 Nisan 1961, Paris

Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.

Medya Günlüğü

Medya eleştirisine odaklanan, özel habere ve söyleşilere önem veren, dilediği konuda özgürce yazmak isteyenlere kapısı açık, kâr amacı taşımayan bir site.

Medya Günlüğü
Medya eleştirisine odaklanan, özel habere ve söyleşilere önem veren, dilediği konuda özgürce yazmak isteyenlere kapısı açık, kâr amacı taşımayan bir site.

İlginizi Çekebilir

4,757BeğenenlerBeğen
666TakipçilerTakip Et
11,281TakipçilerTakip Et

Popüler İçerikler