Hemen hemen her dilde başka ülkeleri, halkları alaya alan, küçümseyen, hakaret eden ya da doğrudan ırkçı sözler ve deyimler bulunur.
Sıkça İngilizce film ya da dizi seyrediyorsanız “Excuse my French” (ya da Pardon my French) deyimini büyük olasılık duymuşsunuzdur. Bu deyime aşina değilseniz yine büyük olasılık kötü bir çeviri yapıldığı için ne demek istenildiğini anlamamış olabilirsiniz.
Doğrudan çeviri yaparsak “Fransızcamı mazur görün” denilebilir ama o da fazla bir anlam ifade etmez.
Bu deyim Türkçeye “kusura bakmayın ama…”, “ayıptır söylemesi”, “kaba kaçacak ama…” veya “ağzımı bozuyorum ama…” diye çevrilebilir.
Peki, İngilizcedeki bu deyim nereden geliyor, kökeninde Fransızlara yönelik bir ırkçılık mı var?
Değişik kaynaklara göre İngilizcede “Excuse my French” deyimi ilk kez Karl Von Miltie’nin 1831 yılında yayınladığı “12 Gece” kitabında geçiyor. Kitapta Miltie birisinden söz ederken “şişko” anlamına gelen Fransızca “embonpoint” kelimesini kullanıyor ve hemen ardından parantez içinde “kusura bakmayın ama…” yazıyor.
Araştırmacılara göre Miltie’nin parantez içinde bunları yazmasının nedeni o kişiye hakaret etmediğini göstermekten ya da özür dilemekten çok okuyanların çoğunun anlamayacağını bildiği Fransızca bir kelime kullanması.
Böylece 19. yüzyılda herhangi bir hakaret içermeyen “Excuse my French” deyimi, konuşmalarına Fransızca kelimeler katan İngilizler tarafından kullanılıyor.
Fakat zamanla argo ya da küfürlü konuşanların sıkça kullandığı bir deyim halini almaya başlıyor. Bir zamanlar, özellikle filmlerde küfürlü bir söz kullanmadan önce “kusura bakmayın ama…” denilerek sansür engeli aşılmaya çalışılıyormuş.
Bazı araştırmacılar ise, İngiltere ile Fransa arasındaki tarihsel çekişmenin sonucu olarak İngilizlerin kaba ve görgüsüz her şeyi Fransızlarla özdeşleştirdiğini, dolayısıyla deyimin aslında onları aşağılamaya yönelik olduğunu söylüyor.
Bu görüşte haklılık payı olabilir çünkü 16. yüzyılda cinsel hastalıklar İngilizcede “Fransız hastalığı” olarak adlandırılıyordu.
Ayrıca günümüzde İngilizcede bir yerden izin almadan, haber vermeden ayrılan kaba insanlar için kullanılan “Fransız gibi gitmek” deyimi var. Fakat Fransızlar da aynı durumda “İngiliz gibi gitmek” deyimini kullanarak intikam almış!
Görsel: redbubble.com
