Market raflarında gördüğümüz her ürünün arkasında genellikle küçük yazılarla dolu bir etiket bulunur.
Bu etiketler sadece yasal bir zorunluluk değil; aynı zamanda sağlıklı beslenmenin rehberi niteliğinde. Gıda etiketlerini okumayı öğrenmek, ne yediğimizi gerçekten bilmemizi sağlar.
1- İçindekiler listesi
Üründe kullanılan tüm bileşenler ağırlık sırasına göre yazılır.
-Listenin başında yer alan maddeler, ürünün en büyük kısmını oluşturur.
-Eğer ilk sıralarda “şeker”, “glikoz şurubu” ya da “hidrojene yağ” gibi ifadeler varsa, o ürün genellikle sağlıklı değildir.
“Doğal aroma” veya “renklendirici” gibi kelimeler de katkı maddesi içeriğine işaret eder.
2-Besin değerleri tablosu
Bu bölüm, ürünün enerji (kalori) miktarını ve temel besin ögelerini gösterir. Genellikle 100 gram ya da 1 porsiyon için hesaplanır.
| Besin Öğesi | Ne Anlama Gelir | Ne Kadar Olmalı? |
|---|---|---|
| Enerji (kcal/kJ) | Üründen alınan kalori miktarı | Günlük enerji ihtiyacına göre değişir |
| Yağ / Doymuş Yağ | Fazlası kalp-damar hastalıklarını artırır | Doymuş yağ oranı düşük olmalı |
| Karbonhidrat / Şeker | Enerji sağlar; rafine şeker fazlası zararlı | Şeker oranı az olmalı |
| Protein | Kas ve hücre yapımı için gereklidir | Genellikle olumlu |
| Tuz / Sodyum | Fazlası tansiyonu yükseltir | Düşük olmalı |
3-Trans yağlar
Etikette “hidrojene bitkisel yağ” veya “kısmen hidrojene yağ” yazıyorsa, trans yağ içeriyor demektir. Trans yağlar kötü kolesterolü artırır, iyi kolesterolü düşürür. Bu ürünlerden kaçınmaya çalışın.
4-Katkı maddeleri (E kodları)
E harfiyle başlayan kodlar gıdalara eklenen katkı maddelerini gösterir. Bazıları zararsız olsa da bazıları hassas kişilerde alerji veya sağlık sorunlarına yol açabilir.
Örneğin:
E100-E199: Renklendiriciler
E200-E299: Koruyucular
E300-E399: Antioksidanlar
E600-E699: Tat artırıcılar
5.-Son tüketim tarihi / Tavsiye edilen tüketim tarihi
Son Tüketim Tarihi (STT): Bu tarihten sonra ürün tüketilmemelidir.
Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT): Bu tarih geçse bile ürün genellikle sağlık açısından tehlikeli değildir, ancak kalitesi düşebilir.
6- “Doğal”, “light”, “şekersiz” gibi ifadeler
Bu tür kelimelere özellikle dikkat edin:
“Doğal” her zaman katkısız anlamına gelmez.
“Light” ürünler genellikle kalorisi azaltılmıştır ama yine de şeker veya suni tatlandırıcı içerebilir.
“Şekersiz” ifadesi, “tatlandırıcılı” anlamına da gelebilir.
Bir ürünün sağlıklı olup olmadığını anlamanın en güvenilir yolu, etiketini okumaktır. Kısa, tanıdık içerikli, katkısız ve şekeri az ürünleri tercih etmek hem beden hem zihin sağlığını korur.
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
