Basın meslek kuruluşları, son yıllarda artık “Çalışamayan Gazeteciler Günü”ne dönüşmeye başlayan 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle açıklamalar yaptı ve medyaya yönelik baskıları kınadı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti açıklaması:
“10 Ocak 1961 yılında ilk kez gazetecilerin haklarını koruyan, 212 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana 63 yıl geçti.
Yasanın varlığı bir güvence olsa da uygulamada gazetecilerin çalışma koşullarına yönelik haksızlıklar devam ediyor. İktidar baskısıyla kapatılan yayın organlarının, kadrolarını azaltan medya kuruluşlarının sayısı hızla artıyor.
Medyanın yüzde 95’inin iktidar kontrolünde olduğu ülkemizde, her üç gazeteciden biri işsiz bırakılmış durumda. Gazetecilerin çoğunluğu Basın İş Yasası ile çalıştırılmıyor.
Basın İş Yasası uygulanan birçok kurumda ise işten çıkarmalar söz konusu olduğunda gazetecilerin kıdem tazminatları ödenmiyor. Sendikalı olan gazetecilerin ise grev hakkı engelleniyor.
Gazetecilerin gerçekleri halka iletmesinin engellenmesi için sürekli suç uyduruluyor, haksız gözaltı ve tutuklamalarla gazeteciler baskı altına alınmaya çalışılıyor.
Radyo Televizyon Üst Kurulu, Basın İlan Kurumu ise yayın durdurma, resmi ilan kesintileri ve para cezalarıyla yurttaşların haber alma, gerçeğe erişim ve bilgilenme hakkını engellemeye devam ediyor
2024 yılına girerken RTÜK’ün Fox TV, Halk TV, Sözcü TV, Tele 1, KRT ve TGRT’de yayınlanan haber, program ve dizi için verdiği cezalar durumu net bir şekilde ortaya koyuyor.
RTÜK tarafından 2023 yılında eleştirel yayın yapan Tele 1’e 20, Halk TV’ye 17, Flash Haber’e 8, Fox TV’ye 8, KRT’ye 5, Sözcü TV’ye 1 olmak üzere toplam 59 kere 67 milyon 850 bin liralık ceza verildi. Beyaz TV ve TGRT Haber’e ise toplam 2 milyon 147 bin lira ceza kesildi.
Tablo karanlık olsa bile umudumuzu yitirmiyoruz. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu olarak; çalışan, işsiz bırakılarak mesleğini yapması engellenen tüm meslektaşlarımızın 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyoruz.
Gazetecilerin çalışmasının ve örgütlenmesinin önündeki engellerin kaldırılmasını, cezaevindeki gazetecilerin tutuksuz yargılanmasını istiyoruz.”
Basın Konseyi açıklaması
”Çalışan Gazeteciler Günü” olarak kutlanan ancak son yıllarda çalıştırılmayan gazetecilerin, 63 yıl önce kazanılan haklarına yeniden kavuşması için mücadele ettiğimiz 10 Ocak’ları, 2024’te de anmak, hatırlatmak istiyoruz.
Birçok alanda olduğu gibi, yasaların koruyamadığı medya sektöründe de siyasi anlayışın derin izleri gazetecilik faaliyetinin sürdürülememesinde egemen. Yüzde 95’i İktidarın kontrolünde olan basın, ne yazık ki az sayıda yayın organı ve gazetecisiyle halka haberi, gerçeği iletmeye çalışıyor.
On bini aşkın işsiz gazeteci, kıdem tazminatını bile alamadan işinden olurken, grev hakkından yoksun kalırken, haber peşinde tutuklanırken, yayınlara hatta dizilere dahi erişim engelleri çıkartılırken, bir avuçluk basın grubuna 59 kez, 68 milyonluk para ve yayın durdurma cezaları gelirken, cezaevlerinde onlarca gazeteci tutsakken, haberciye gözaltı, yurtdışı çıkış yasakları yağarken, bunca sindirme, caydırma gayretkeşliği içinde, hangi gazetecilik hakkından söz edilebilir ki.
Abdi İpekçilerin basınından, halkın aydınlatıldığı, bilgilendirildiği özgür medyadan, havuz sistemine atılan taraflı haberler çağına gelindiği apaçık.
Biz, yine de ‘enseyi karartmadan”, 63 yıl önce kazanılan hakların peşinde, çağdaş Batı standartlarında haber yapılacak günlerin özlemiyle, diyoruz ki:
10 ocaklar bizimdir.
Tarihçesi
4 Ocak 1961’de basın çalışanlarına bazı haklar ve yasal güvence sağlayan 212 sayılı kanun Resmi Gazete’de yayınlandı.
Ancak dokuz gazete patronu, 212 sayılı yasaya ve Basın İlan Kurumu’nun oluşmasına ilişkin 195 sayılı yasaya karşı çıktılar. Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul ve Yeni Sabah’ın patronları ortak bildiriye imza atarak gazetelerini üç gün kapattıklarını duyurdu. İstanbul Gazeteciler Sendikası ise çalışanlarla birlikte karara katılmadıklarını açıkladı.
Sendika üyesi gazeteciler, patronların boykotu boyunca “Basın” adlı bir gazete yayımlamaya karar verdiler. Basın Gazetesi 11 Ocak günü yayına başladı ve üç günlük boykot sırasında yayınını sürdürdü. Üç gün süren bu dayanışmanın ardından 10 Ocak, Çalışan Gazeteciler Bayramı olarak kutlanmaya başlandı. 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra gazetecilere yönelik ağır baskılar nedeniyle günün adı, ”10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü” olarak değiştirildi.
