Fuad Safarov, Moskova
Rusya ile Batı dünyası arasında Ukrayna krizinin ardından aniden tırmanan gerilim Rus kamuoyunda “Yerimiz Avrupa mı Asya mı”, “Avrupalı mıyız Asyalı mıyız” tartışması başlattı.
Ulusal TV Tsentr televizyon kanalının “Pravo Znat” (Bilme Hakkı) programında siyasi uzman ve gazeteciler, Rusya’nın bundan sonra nereye yönelmesi gerektiğini konuştu.
Kommersant gazetesi dış politika yazarı Maksim Yusin, “1997 yılında Endonezya’daki Rusya Büyükelçiliğinde görevli genç diplomatlar, ‘Biz kimiz? Avrupalı yoksa Asyalı mıyız’ diye sorunca ben de onlara ‘Aynaya bakın’ demiştim” sözleriyle tanık olduğu ilginç bir olayı anlattı. Yusin, “Asya Oyunları’nda da Kazakistan Milli Takımı’ndan etnik Rus, Ukraynalı ve Alman sporcuların Asyalı olmadığı için çıkarılması da istenmişti” dedi.
Avrupa kapısının kapatılıp Asya kapısının çalınmasının doğru olmadığını savunan Rus gazeteci, “Bence Asya bizi anlamıyor ve kabul etmiyor. Biz kalbimizin derinliğinde en büyük Avrupa ülkesiyiz. Avrupa kültürünü taşıyoruz. Lev Tolstoy, Fyodr Dostoyevski ve Anton Çehov gibi ünlü yazarlarımızı tüm Avrupa okuyor” diye konuştu.
Asya toplumunun ünlü Rus yazar ve şairleri anlamakta güçlük çektiğini öne süren Yusin, “Ya bizde durum nasıl? Bizim insanlarımız da herhangi bir Çinli yazarı, Hintli futbolcuyu veya Brezilyalı besteciyi biliyor mu? Yani Avrupalı mevzimizi böyle savaşsız teslim etmemiz doğru değil. Biz Avrupa’yız! Geleceğimiz Avrupa’da. Biz bu uygarlığın bir parçasıyız diye Avrupa’yı ikna etmemiz lazım” görüşünü savundu.
Program konuklarından Rusya Dış İlişkiler ve Savunma Politikası Konseyi Onursal Başkanı Sergey Karaganov da, bu konunun günümüzde en önemli meselelerden biri olduğunu belirterek, “Öncelikle sakin olalım. Biz Avrasyalıyız ama kültürel olarak Avrupalıyız. Daha ötesi, belki de yıllar sonra kültürel açıdan Avrupa’nın sonuncu ülkesi de olabiliriz” diye konuştu.
Karaganov, “Eğer Cengiz Han’ın tarihi ve kültürel etkisi olmasaydı, biz böyle bir muazzam bir araziyi fethedemezdik. Sosyal olarak biz Asyalıyız. Siyasi olarak da evet Asyalıyız” dedi.
Rusya’nın tarihte sosyal ve siyasi olarak Avrupalı olmak için çaba gösterdiğini hatırlatan Rus dış politika uzmanı, “Fakat onlar bize hayır dedi ve yerimizin Asya olduğunu gösterdi. Bizim Asyalı olmamıza gerek yok çünkü farklı uygarlıklara ve dinlere sahibiz. Dünyanın başka bir yerinde böyle bir şey yok. Hatırlarsanız Putin, ‘Ben Rus’um, Tatar’ım, Çeçen’im, Başkurt’um..’ demişti” diye konuştu.
Kendi ailesini örnek veren Karaganov, “Babam kuzey Slav’dı. Soyadım ise Karaganov” dedi. 2018 yılında yine aynı programda konuşan Karaganov, “Soyadım Türk. Karagan sözünün kökü Karahan yani Kara Han sözünden geliyor. Büyük Han…” demişti.
Program sunucusu ünlü siyasi uzman Dmitriy Kulikov da, “Oraya buraya yuvarlandık, gittik geldik tezlerine inanmıyorum. Biz şu veya bu uygarlığının parçası değiliz. Biz kendine özgün bir toplumuz” dedi.
Bunun üzerine Karaganov ise, “Biz Asya’yı da tam olarak tanımıyoruz. Bu da utanç verici. Biz Şarkiyat’a ağırlık vermeliyiz ve Şark dünyasını anlamalıyız. Bu bizim Asyalı olduğumuz anlamına da gelmemeli. Şark dünyası ünlüler yetiştiren bir coğrafya. Ama bunu yaparken Avrupa’dan uzaklaşmış olmuyoruz” diyerek gazeteci Yusin’i eleştirdi.
Yusin’in, “Bu benim kültürüm değil. Asya bana yabancı” demesi üzerine sunucusu Kulikov, “Unutmayalım ki ünlü Rus gezgin Afanasi Nikitin 15. yüzyılda önce Avrupa’ya değil Asya’ya gitmişti” dedi.
Rusya’da tarih boyunca devam eden kimlik tartışmasında hakim görüş Rusların kendilerine özgü bir kültüre sahip olduğu ve dünyadaki başka hiçbir kültüre benzemediği yönünde.
