Hem ABD yaptırımları hem de Türk lirasının değer kaybetmesi Moskova Borsası’ndaki işlemleri ve Türkiye ile ticaret yapan Rus şirketleri etkiledi.
Rus iş dünyasına yönelik yayın yapan Business FM Radyosu, ciro bakımından menkul kıymetler piyasasında lider olan BCS World of Investments şirketinin döviz piyasasında lira alım satımını durdurduğunu bildirdi. Habere göre, Rusya’nın bir diğer dev broker şirketi Finam da benzer adım atmayı planlıyor.
Radyo, “Finam önümüzdeki günlerde Türk lirası ile ilgili durumu analiz edecek ve muhtemelen bir karar verecek. Fakat Finam yetkilisi Dmitriy Lesnov, Vedomosti gazetesine, lirayla döviz işlemlerini artık askıya alma olasılığını dışlamadıklarını söyledi” dedi.
Lesnov, BCS World of Investments’ın kararını yorumlarken, “Bunun nedeni Moskova Borsası grubunun bir parçası olan Ulusal Takas Merkezi’ne karşı ABD yaptırımlarının uygulanmasının ardından ödemelerde zorluklar çıkması” dedi.
Radyo haberinde “Finam yetkilisi, Türk lirasıyla ilgili gerçekten sıkıntıların olduğunu söyledi ama ayrıntıya girmedi. Moskova Borsası ise henüz Türk para birimiyle ilgili herhangi bir sorunun olduğunu bildirmedi” dedi.
Amerikan Maliye Bakanlığı’nın, 13 Ağustos’a kadar Moskova Borsası kurumlarıyla işlemlerin tamamlanması için lisans verdiğini hatırlatan haberde, “Komisyoncular bundan sonra dost ülkelerin para birimleriyle bile ticaretin iptal edilmesinden endişe ediyor” denildi.
Bağımsız finans uzmanı ve yatırımcı Maksim Ulyanov, piyasa katılımcılarının lirayla işlemlere neden sınırlamak istediğini şöyle anlattı:
“Bana öyle geliyor ki herkes potansiyeli düşük enstrümanları portföyünden çıkarmaya çalışıyor. Çünkü Türk lirasının işlem hacimleri, alternatif para birimi olan Çin yuanının yanında ihmal edilebilir düzeyde. Ancak herkes ödemeleri tamamlama lisansının süresinin dolacağı 13 Ağustos tarihini aklında tutuyor. Birçok kişinin bunu genel olarak 13 Ağustos’tan sonra alternatif para birimleriyle çalışmanın önemli riskler taşıyabileceği veya karşı taraflarca bloke veya sabote edilebileceği şeklinde yorumladığını düşünüyorum. Bu nedenle bana öyle geliyor ki herkes bazı sistematik risklere hazırlanıyor.”
Broker şirketlerin lirayla işlemleri durdurması halinde bile müşterilerinin zarar görmesi pek olası olmadığını savunan Radyo, “İstikrarsızlığı nedeniyle yatırımcılar Türk lirasına ilgi duymuyor. Anketimize katılan girişimcilerin neredeyse tamamı borsadan lira almadıklarını söylüyor” dedi.
Holding Finance Broker’ın CEO’su Tatyana Kulyabina, şu anda ödemelerde herhangi bir sorun yaşanmadığını söyledi ve “Neyse ki Türkiye’de bankalar rubleyi kabul ediyor ve liraya çeviriyor. Satın alma maliyeti ruble karşısında %5’ten %6’ya çıktı ama işe yarıyor “dedi.
Değişen koşullara uyum sağlamaya alışık olduklarını belirten Kulyabina süreci, “Bir şey çalışmıyorsa, başka bir şey çalışıyor, bu yüzden karşılaştırmalı bir analiz yapamıyorum. Tüm bankalar rubleyi kabul etmiyor, banka rubleyi kabul ederse ödeme yaparız. Eğer kabul etmezse lirayı geri alıp lira göndermek zorunda kalıyoruz” diye anlattı.
Boris isimli bir Moskovalı girişimci ise, Türk lirası cinsinden ödemelerin son 6 aydır imkansız hale geldiğini öne sürdü. Muhabirin, “Bu sorunu nasıl çözüyorsunuz” sorusuna Boris, “Türkiye ile ticaret yapmayı durdurduk” yanıtını verdi.
Business FM Radyosu “Ortaya net bir tablo çıkmıyor. Muhtemelen Türkiye ile çalışan her işletmenin kendine has özellikleri ve sorunları var. Herkes sorunları kendi yöntemiyle çözüyor” yorumunu yaptı.
Fuad Safarov, Moskova
