Türkiye’nin önde gelen katılımcı sözlük sitelerinden Ekşi Sözlük’e Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişim engeli getirildi. BTK’nin resmi internet sitesinden verilen bilgide, “eksisozluk.com, 21/02/2023 tarihli ve 490.05.01.2023.-100029 sayılı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu kararıyla erişime engellenmiştir” denildi.
Siteye şu anda sadece VPN’le erişim sağlanabiliyor.
1999 yılında kurulan ve sloganı “Kutsal bilgi kaynağı” olan Ekşi Sözlük’ün Twitter hesabından ise konuya dair şu açıklamada bulunuldu:
merhaba, erişim engeli konusunda bir karar olduğunu gördük ancak ayrıntısı hakkında bilgi sahibi değiliz, yetkililerden bilgi almaya çalışıyoruz. bilgi aldıkça paylaşacağız.
— ekşi sözlük (@sozluk) February 21, 2023
AKP Merkez Karar Yürütme Kurulu (MKYK) üyesi Mücahit Birinci konuyla ilgili olarak Twitter hesabından şu paylaşımda bulundu:
“‘Ekşi Sözlük kapanmasın, bana da çok hakaret var, ama özgürlüktür’ diyen siyasetçiler, münhasıran kendilerine sövdürdükleri özel mecralarını açabilirler. Ekşimiş mecranın temel hedefi milletimizin maneviyatıdır, mecra kapalı kalacaktır.”
Nedir?
Ekşi Sözlük, kayıtlı yazarların yorumlarını içeren bir katılımcı sözlüktür. Türkiye’deki katılımcı sözlükler arasında en fazla toplam ve aylık tanım yapılan sitedir.
Wikipedia’da yer alan bilgiye göre site 1999 yılında Sedat Kapanoğlu tarafından “sourtimes.org” sitesinin bir parçası olarak oluşturulmuştur. Sloganı “Kutsal bilgi kaynağı”dır. İlk girilen başlık “pena”dır. Site, daha sonraları artan popülaritesiyle birlikte sourtimes.org’un esas parçası haline gelmiştir. Sedat Kapanoğlu, birçok konuşmasında, Otostopçunun Galaksi Rehberi kitabının siteyi kurmasında esin kaynağı olduğunu belirtmiştir. 2017 yılında hem iOS hem de Android için resmî Ekşi Sözlük mobil uygulaması yayınlanmıştır. iOS uygulaması uzun bir aradan sonra 2020 yılında güncellenmiş ve birçok özellik eklenmiştir. 7 Nisan 2020’de Ekşi Sözlük tarafından entrylere görsel yükleme özelliği duyurulmuştur. Bu sayede yazarlar, girdikleri entrylere 10 taneye kadar görsel ekleyebilmektedir.
Kurallar ve yapı
Yazarların yazdıkları sözlük kuralları dahilinde denetlenmekte ve uygunsuz bulunan yazılar moderatörler ve gammaz adı verilen gönüllü sözlük üyeleri iş birliği ile silinmektedir. Ancak on birinci nesil alımlarından sonra gammazlık statüsü sadece belirli bir grup yazara değil her yazara verilmiştir. Şu anda sözlükteki her yazar aynı zamanda gammazdır. Sözlük yazarları da sözlük kurallarına uymadıklarında sözlükten çıkarılmaktadır. Girilen bilgilerin bilimsel veya nesnel, yahut tarafsız olmasına gerek yoktur. Kullanılan dilin zaman zaman argo içermesi mümkündür. Bazı başlıklar altında ise “tanım cümleleri” biçiminde web forumlarındakilere benzer karşılıklı tartışmalar göze çarpmaktadır. Sözlüğün bu özgür yapısı zaman zaman hukukî meselelere yol açabilmektedir.
Yazar alımlarının sürekli yapılmaması nedeniyle, alımların yapıldığı kısa süreler boyunca yazar olmak için başvuruda bulunan kullanıcılar belirli gruplara ait sayılırlardı. Bu gruplara nesil denirdi ve bu yapı kaldırılmadan önce sözlük içindeki hiyerarşik yapılanmada etkileyici faktör olmamalarına rağmen birer statü göstergesi olarak görülebiliyorlardı. 19 Mayıs 2004 tarihinde altıncı nesil yazar alımları yapılmıştır. 2005 yılındaki yazar alımındaki karışıklık göz önünde bulundurularak kayıtlı okur alınmaya başlanmıştır. Aralık 2005 itibarı ile yedinci nesil yazarlar da sözlüğe dahil olmuşlardır. Yedinci nesil yazarların büyük çoğunluğunu kitap toplama kampanyasına katkıda bulunmuş olan hayırsever kayıtlı okurlar oluşturmaktadır. Aralık 2007’de sekizinci ve dokuzuncu nesil alımları başlamış ve on binlerce kişi çaylak (yazar adayı) olmuştur. 21 Aralık 2008’de, 6 Haziran 2008 öncesi kayıtlı çaylaklar yazar olma hakkını kazanarak “sabırtaşı yazar” unvanını almışlardır. 2010 itibarı ile nesil hiyerarşisi kaldırılmıştır. Yazarlara ve kayıtlı okurlara, diğer yazarların girdikleri maddelerin (sözlük jargonunda “entry”) okunulmasına, beğenilip beğenilmemesine göre oylama hakkı verilmiştir. En az 1000 entry giren yazarlara “azimli” unvanı verilmektedir. Belirli bir oylamadan sonra o yazarın puanı (sözlük jargonunda “karma”) diğer yazarlar tarafından görülebilmektedir. Yazar adayı olan kullanıcıların çaylak onay listelerindeki sıralamaları sözlükteki ilk 10 entry’yi ne zaman doldurduklarına göre ve her gün hesabına giriş yapan yazarlar arasında yeniden belirlenmektedir.
(DW Türkçe, Medya Günlüğü)
