Kuzey kutup bölgesinin eteklerinde adı yeşil kendi beyaz dünyanın Avustralya’dan sonra en büyük adası Grönland şimdi Trumpist ABD ile Danimarka ve dolayısı ile AB arasındaki en büyük gerginlik konusu olma adayı.
Trump’ın yeniden yönetime gelmesiyle “Monroe Doktrini”nden bu yana ilk defa yine “en büyük olma“ iddiası taşıyan ABD, bu tehlikeli işi nereye kadar tırmandıracak belirsiz. Blöf mü yapıyor? Birileri kulağına mı fısıldıyor? Grönland’da yeni bir “Trump Tower” mı kuracak yoksa yeni bir casino mu işletmeye başlayacak? Ama iki NATO üyesi arasında çıkacak bir çatışmada NATO 5. Maddesi’nin devreye girip girmeyeceği de belli olmadığı için 2025 in ilk aylarında dünya yeni bir tiyatro eserinin sahnelendiğine tanık olacak.
Trump’ın derdi nedir? ABD’yi bir “Emperyal Başkanlık“ sistemine döndürerek, eski kıta üzerinde hegemonik bir baskı oluşturmak mı? Yoksa Arktik Okyanus’ta, buz kırıcılarla açılan yeni ticaret güzergâhındaki Çin ilerlemesini engellemek mi?
Grönland, Atlantik Okyanusu’nun kuzeyinde, Kuzey Kutbu’ndaki en büyük buz örtüsüyle kaplı ada, 56 bin kişilik nüfusuyla halen Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge. 2008’de yapılan halk oylamasıyla Grönlandlılar özerklik koşullarının genişletilmesi lehine oy vermiş.
Böylece bu tarihten itibaren yasama organı, güvenlik teşkilatı ve sahil güvenlik birimlerini oluşturmuşlar. 21 Haziran 2009 Grönland Ulusal Bayramı’nda Grönland’ın resmi dili Dancanın bir lehçesi olan Grönlandca ile değiştirilmiş. Ada bir koloni statüsünden çıkarak dış temsilcilik açma yetkisi de kazanmış Kopenhag, Brüksel, Reykjavik, Washington’da temsilcilikler açmış. Daha önce adanın Danimarka egemenliği altına girişinin 300. yılı olan 2021 de bağımsızlık ilan edilebileceği açıklanmış olsa bile tam bağımsızlık halinde büyük bir refah kaybına uğranacağı bilinciyle hâlâ böyle bir girişimde bulunulmamış olması, belki şimdi en güçlü elleri.
Hâlâ Danimarka ile AB ye göbekten bağlılar. Bu nedenle şimdi Trump’ın gözünde satılık bir toprak parçası olsa bile, Beyaz-Yeşil Ada’nın ulusal gururunun ABD’ye kolay kolay satılmayacağının güvencesi.
(Prof. Dr. Sema Kalaycıoğlu, tasam.org)
Makalenin devamı okumak için tıklayın
Fotoğraf: nationaltraveller.com
