Her yıl aralık ayının sonuna doğru Rusları saran yeni yıl heyecanı ocak ayının ortasına kadar sürer. Şehir süslemeleri; meydanlardaki, evlerdeki yılbaşı çamları Avrupa ülkelerinde olduğundan çok daha uzun süre kaldırılmaz. Rusların “yılbaşı tatili” bitmek bilmez.
Önce, pek çok dünya ülkesi gibi 31 Aralık gecesi saat 12.00’de yeni yıla girer Ruslar. Noel’i daha sonra, 7 Ocak’ta kutlarlar. Biz Türkler buna pek dikkat etmeyiz. Toplumumuzda bu daha çok Ermeni Noel’i olarak bilinir. Sosyal medya hesaplarımız-sanki diğer Ortodokslar için farklıymış gibi- Ermeni dostların Noel’ini kutlayan mesajlarla entelektüel bir havaya bürünür. Ruslar Noellerini daha çok dini ritüellerle ve gene evlerinde kurulmuş mükemmel masalarda eşlerine, dostlarına telefon ederek geçirirler.
13 Ocak geldiğinde ise bir kez daha 31 Aralık’ın heyecanı sarar hepsini. “Eski Yeni Yıl”ı kutlayacak olmanın telaşıyla bir kez daha çeşit çeşit mezelerin üstüne dizildiği kolalı örtüler masalara serilir.
Peki nedir bu “Eski Yeni Yıl”?
1918 yılına kadar Jülyen takvimini kullanan Ruslar, Ekim Devrimi’nin ardından miladi yani Gregoryan takvimine geçerler. Her iki takvim arasındaki 13 günlük fark Çarlık Dönemi’nde uluslararası ilişkilerde ciddi bir problem yaratmamış, diğer dünya ülkeleri ile siyasi ve ticari ilişkiler 13 günlük farkla da olsa yürütülebilmiştir. Ancak, Bolşevik hükümeti, Rusya’dan gönderilen postaların zarftaki mühür tarihinden önce Avrupa ülkelerine vardığını fark edince iş değişir. 14 Şubat 1918’te “Rusya’nın diğer kültürlerle aynı zaman diliminde olmasını sağlamak amacıyla” bir kararname yayınlanır ve Gregoryan takvimine geçilir. Ne var ki o dönemde kilise faaliyetleri durdurulmuş olsa da Rus Ortodoks camiası kendi içinde bu takvimi kabul etmez ve eski düzenini korur. Bu resmi olmayan bir tavırdır ama halkın büyük bir çoğunluğu özellikle “Eski Yeni Yıl” konusunda kilisenin yanında durur.
Günümüzde yapılan istatistikler, Rusya’da nüfusun yarısının bu önemli bayramı “gereği gibi” kutladığını gösteriyor. Pek çok müze ve kültürel organizasyonlar 13-14 Ocak günlerinde “Eski Yeni Yıl” temaları sergiler ve özel günler düzenlemeye özen gösteriyor. Herkes birbirinin “Eski yeni yılını en içten dileklerle kutluyor. Kadehler güzel dileklerle birbirine tokuşturuluyor…
Hülya Arslan
Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.
