Bir zamanlar Rusya’nın Kafkasya’daki en yakın müttefiki olan Ermenistan sadece Moskova’dan değil, diğer bazı eski Sovyet cumhuriyetlerinden de uzaklaşmak için dikkat çekici adımlar atmaya başladı.
Başbakan Nikol Paşinyan son dönemde iki önemli hamle yaptı. Önce Ermenistan’ın Rusya’nın öncüğündeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden (KGAÖ) ayrılacağını söyledi, ardından da Moskova’nın yakın müttefiki olan Belarus’un lideri Aleksandr Lukaşenko iktidarda bulunduğu sürece hiçbir Ermeni yetkilinin bu ülkeyi ziyaret etmeyeceğini açıkladı. Paşinyan’ın açıklamasının ardından Belarus da Erivan’daki elçisini “danışmalarda bulunmak” üzere Minsk’e çağırdı. Amerikan Politico sitesi, bazı gizli belgelere dayanarak 2018-2022 arasında Belarus’un Azerbaycan’a gelişmiş silahlar sağladığını öne sürdü.
Sovyetler Birliği’nin 1991 sonunda dağılmasının ardından kaderini Rusya’ya bağlayan Ermenistan’la Moskova arasındaki ilişkiler yüzü Batı’ya dönük bir politikacı olan Paşinyan’ın 2018 yılında iktidara gelmesinden sonra bozulmaya başladı. Asıl dönüm noktası ise, Azerbaycan’la Ermenistan arasında 2020 yılında çıkan Karabağ savaşında Erivan’ın Moskova’dan aradığı desteği bulamaması oldu. Hatta o ana kadar bölgede statükoyu özenle koruyan Rusya 180 derecelik bir politika değişikliğine giderek Azerbaycan ordusunun Karabağ’daki işgale son vermesi için “yeşil ışık” yaktı.
Bu olay ve Paşinyan’ın o günlerde “işgale uğradıkları” gerekçesiyle yardım istediği KGAÖ’nün çağrıyı karşılıksız bırakmasıyla Erivan’ın hem Moskova ile hem de örgüte ilişkileri baş aşağı gitmeye başladı.
Ermenistan Başbakanı Perşembe günü parlamentoda yaptığı konuşmada, “belki bir ay, belki de bir yıl sonra” KGAÖ’den ayrılacaklarını açıkladı. Paşinyan örgütü Azerbaycan’la birlik olarak Ermenistan’a karşı savaş planları yapmakla suçladı. KGAÖ’ye Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Belarus ve Ermenistan üye. Erivan, geçen yılın sonunda örgütün bütçesine katkıda bulunmaya da son vermişti.
Paşinyan’ın parlamentodaki konuşmasından önce Ermenistan’la ABD ilişkilerini “stratejik ortaklık” düzeyine çıkaracağını açıklamıştı.
Ermeni lider son dönemde birkaç cephede sonu nasıl biteceği meçhul bir mücadele yürütüyor. Bir yandan Moskova’dan uzaklaşarak Batı’ya yanaşmaya, diğer yandan da Türkiye ve Azerbaycan’la ilişkilerini düzeltmeye çalışıyor. Türkiye politikası ve özellikle Bakü ile imzalanan barış anlaşmaları milliyetçi Ermeni muhalefetinin tepkisini çekiyor.
Avrupa Birliği ile de ilişkilerini geliştirmeye çalışan Ermenistan, Ukrayna’nın ardından Rusya’nın yörüngesinden çıkmak için somut adımlar atan ikinci eski Sovyet cumhuriyeti oluyor.
İlgili yazılar:
