Kazakistan’da büyük öfkeye neden olan ve toplumsal dönüşümün yolunu açan davada eski Ekonomi Bakanı Kuandık Bişimbayev eşi Saltanat Nukeyava’yı döverek öldürme suçundan 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Youtube’dan canlı yayınlanan duruşmada son sözü sorulan Bişimbayev, “Eğer benim gibi Allah’a inanıyorsanız, istesek de istemesek de bizi hep bir sınava tuttuğunu bilirsiniz. O gece (cinayet gecesi) ben sınavı geçemedim. Bunu görüyorum ve büyük pişmanlık duyuyorum” dedi.
Rüşvet aldığı için 2018 yılında tutuklanan ve 10 yıl hapis cezasına çarptırılan ancak dönemin Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev tarafından kısa süre sonra bağışlanan Bişimbayev, eşi Nukayeva’yı kasıtlı öldürmek suçundan yargılanıyordu
Hafta içi dört gün canlı yayınlanan duruşmalar sadece Kazakistan’da değil, yurt dışında da yakından takip edildi ve ABD, İngiltere, Almanya ile İtalya’da şiddet kurbanı kadınlar için destek gösterileri düzenlendi.
Bişimbayev, başkent Astana’da kendisine ait bir lokantanın VIP bölümünde Nukayeva’yı döverek öldürmek suçundan yargılanıyordu. Cinayetin yaşandığı bölümdeki kamera görüntülerinin sonradan silinmesine rağmen lokantanın salonunda başlayan tartışmanın videosunda Bişimbayev’in eşinin yüzüne vurduğu, tekmelediği ve saçını çektiği görülüyor.
Ardından ambulansı aramak yerine hiçbir şey olmamış gibi yemek yemeye devam eden Bişimbayev mahkemedeki ifadesinde, çağırdığı falcının Nukayeva’nın hayati tehlikesi bulunmadığını söylemesi üzerine rahatladığını söyledi. Eski Bakan ayrıca, tartışmayı eşinin başlattığını, kıskanç, dengesiz ve alkol bağımlısı bir kadın olduğunu iddia etti.
Kazak Gazeteci Zarina Ahmatova, kararın açıklanmasından önce Moscow Times gazetesinde yayımlanan makalesinde davanın aile içi şiddetin yaygın görüldüğü Kazakistan için bir dönüm noktası olabileceğini belirtti.
Ahmatova şunları yazdı:
“Kazakistan gibi erkek egemen toplumlarda Saltanat gibi kadınların mükemmel bir eş, kadın ya da insan olmadığı iddia edilir. Peki, Kazak yasalarına göre “mükemmel’ olmamak cinayet gerekçesi midir? Elbette hayır. Kazakistan yasalara saygılı ve laik bir ülke ama kurbanı suçlamak hâlâ işe yarıyor. Bu dava bizim için bir dönüm noktası. Bu eski ile yeni dünya arasındaki bir mücadele. Eski dünyada kadın aile içi şiddetin hem mağduru hem de sorumlusudur. Ne olursa olsun evliliğini sürdürmek zorundadır. Yeni dünyada ise kadını öldürmek, ona şiddet uygulamak kabul edilemez. Mutlu bir evlilik, boşanmanın getireceği toplumsal utançtan önemlidir. Bunlar Kazakistan’da açıkça konuşulmasından hoşlanılmayan konular. Ama Saltanat Nukayeva sadece Kazakistan’da değil, dünyanın her köşesinde adalet isteyenler için umudun sembolü oldu.”
Cinayetin yarattığı tepki sonucu Kazak Parlamentosu aile içi şiddeti suç sayan bir yasayı onayladı. Toplumda “Saltanat yasası” olarak adlandırılan kadını ve çocuğu aile içi şiddetten korumayı amaçlayan yasa 15 Nisan’da Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.
Resmi rakamlara göre Kazakistan’da her yıl 400 kadın aile içi şiddetin kurbanı oluyor. Ancak insan hakları örgütleri gerçek sayının çok daha yüksek olduğunu savunuyor.
