ABD’de yayın yapan Jewish Link gazetesi, Azerbaycan’la İsrail arasında son yıllarda dikkat çeken yakın ilişkilerin savunma ve güvenliğin ötesine geçtiği değerlendirmesinde bulundu.
Gazete, iki ülke arasındaki ilişkileri yorumladığı yazısında, “Bugün dünya Hamas’la İsrail arasındaki savaşın gidişatını izlerken, Yahudilere verilen destek her zamankinden daha büyük önem taşıyor. Bu konuda sarsılmaz konumu göz ardı edilen ülkelerden biri Azerbaycan” dedi.
7 Ekim’deki Hamas saldırısının ardından Azerbaycan medya kuruluşlarının, halkın savaşta kimi desteklediğini öğrenmek için okuyucular arasında anketler düzenlediğini aktaran Jewish Link, “Azerbaycanlıların üçte ikisi İsrail ile dayanışma içinde. Dünya Hamas’ın katliamını izlerken, Azerbaycan halkı desteğini göstermek için elinden geleni yapıyor. İsrail’in Azerbaycan Büyükelçisi George Dick, Bakü’deki elçilik önüne bırakılan çiçekler ve yanan mumlar için Azerbaycan halkına teşekkür etti” diye yazdı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’nın sivillere yönelik şiddeti kınadığını ve gerilimin azaltılması çağrısında bulunduğunu hatırlatan Jewish Link, Bakü’nün İsrail’e verdiği desteğin iki ülke arasında uzun yıllara dayanan dostluğun sonucu olduğunu vurguladı. Makalede, “Pers İmparatorluğu döneminde Yahudilerin bu bölgeye yerleştiklerine dair kanıtlar var. Tarih boyunca Yahudi cemaatinin barış içinde yaşayabildiği bir yer olan Azerbaycan, dünyada antisemitizmin görülmediği az sayıdaki ülkeden biri” denildi.
Bugün ülkede yaklaşık 30 bin Yahudi kökenli vatandaşın yaşadığını ve çok sayıda sinagogun faaliyet gösterdiğini kaydeden gazete, “Azerbaycan ile Yahudi cemaati arasındaki yüzyıllara dayanan iyi ilişkiler geçmişi göz önüne alındığında, İsrail ile yakın ikili ilişkilerin sürdürülmesi şaşırtıcı değil. Bakü, Tel-Aviv’in Güney Kafkasya’daki en yakın ve en güçlü müttefiki” diye yazdı.
İki ülkenin savunma, enerji ve güvenlik alanlarında yakın iş birliği yaptığına dikkat çekilen makalede, “İsrail Azerbaycan’a hayati önem taşıyan askeri-teknik destek veriyor. Bakü de, onların petrol ihtiyacının %40’ını sağlıyor. Petrolün çoğunluğu günlük 1,2 milyon varil kapasiteli Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı üzerinden ihraç ediliyor. Azerbaycan-İsrail ilişkileri savunma ve güvenliğin ötesine geçiyor” değerlendirmesinde bulunuldu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in İsrail Devlet Başkanı Yitzak Herzog’a yazdığı mektupta, ülkeler arasında gelişen ilişkilere övgüde bulunduğuna işaret eden Jewish Link, “Halkların asırlık dostluk ve karşılıklı yakınlık duygusuyla birbirine bağlı olduğunu söyledi. Aliyev, Azerbaycan’ın İsrail’de ticaret ve turizm temsilcilikleri dışında büyükelçilik açmasının iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da verimli olmasına yol açacağına inanıyor. Bakü sürekli olarak İsrail’le ile ilişkilerini genişletmeye çalışıyor ve en güçlü müttefiklerinden biri olarak görüyor” dedi.
Herzog’un, Temmuz 2023’te Bakü ziyareti sırasında “Hem benim hem de ulusumun bir hayali gerçekleşti” dediğini hatırlatan gazete yorumunu, İsrail ve Azerbaycan’ın dünya arenasında adaleti ve bütünlüğü korumaya yönelik ortak bir kararlılıkla hareket ettiğini belirterek tamamladı.
Fuad Safarov, Moskova
