Geçen hafta uluslararası medyada ve Türkiye’de ilgi çeken haberlerden biri de Suudi Arabistan’da yasal alkol satışına izin verilmesiydi.
Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın son yıllarda Suudi Arabistan’ı “liberal bir ülke” gösterme çabasının yeni bir halkası oldu bu karar. Tabii işin bir de kocaman “ama”sı var. Alkol satışı sadece ülkede görev yapan Müslüman olmayan yabancı diplomatlarla sınırlanacak. Zaten ilk mağaza da, yabancı temsilciliklerin bulunduğu bir semtte açıldı.
Suudi Arabistan için yenilik olan bu gelişme aslında Sovyet Birliği döneminde bilinen bir uygulama.
İlki 1961 yılında açılan “Beryozka” (kelime anlamı huş ağacı”) mağazası Sovyetlerde görevli yabancı diplomatların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelikti. 1990’ların başına kadar açık kalan söz konusu mağazalarda piyasada bulunamayan ithal alkollü içecekler ve yabancı marka sigaralar vardı. Bunlar dışında şeker, çikolata ve hediyelik eşyalar da satılıyordu.
Yabancı diplomatların yanı sıra yurt dışında görev yapan Sovyet vatandaşlarının yararlanabildiği mağazalarda para yerine devlet bankasından (zaten özel banka yoktu) dolar karşılığı satın alınan “D kuponu” (diplomatik kupon) geçerliydi. Bu tip mağazalar, bazıları Sovyet ürünü olan mallara kendi ülkelerinde ulaşamayan hatta içeri adım atma hakkı bile bulunmayan vatandaşların tepkisini çekiyordu. Benzer şekilde, 1990’ların başında Moskova’da açılan ilk Pizza Hut pizza restoranlarının bazıları sadece dolarla ödeme kabul ettiği için halkın neredeyse tamamı için ulaşılmazdı.
Sovyetlerin dağılması ardından söz konusu mağazalar da kapanmıştı.
Ancak, Rusya’nın Ukrayna savaşının ardından Batı’nın ağır yaptırımlarına hedef olmasının ithal mal akışını aksatması bu eski Sovyet geleneğinin yeniden doğmasına yol açtı.
“Beryozka” mağazalar zincirinin yeniden açılmasıyla piyasada bulunmayan ya da zor bulunan bazı ürünlere ulaşmak mümkün olacak. Ancak bu ayrıcalık halk için değil, sadece Rusya’da görev yapan yabancı diplomatlar ve aileleri için geçerli olacak.
Yabancı diplomatların satın alabileceği ürünler arasında alkollü içecekler, türün mamulleri, parfümeri, kozmetik ve mücevher de bulunuyor. Yabancı diplomatlar dışındaki tek istisna, Rusya’da görev yapan uluslararası kuruluşlarda çalışanlar olacak. Fiyatlar ruble, dolar ve euro olarak belirlenecek ve kredi kartıyla satış yapılmayacak.
Mağazaların açılış tarihi ile ilgili olarak resmi bir açıklama yapılmadı.
