1917 Bolşevik Devrimi’nin lideri ve SSCB’nin kurucusu Vladimir Lenin’in 1919 yılında Moskova’da haydutlar tarafından silahlı gaspa uğradığı ve şans eseri sağ kurtulduğu ortaya çıktı.
Rus basını, Sovyetler döneminde KGB arşivinde gizli tutulan ve günümüzde ilk kez gün ışığına çıkarılan söz konusu gaspla ilgili detaylı bilgileri paylaştı.
Saldırı 6 Ocak 1919’ta Moskova’nın Sokolniki semtinde gerçekleşti. Lenin, rahatsızlığı için hastaneye kaldırılan eşi Nadejda Krupskaya’yı makam aracıyla sık sık ziyarete gidiyordu. Ortaya çıkan belgelere göre, 6 Ocak 1919’ta Yakov Koşelkov adındaki haydut ve bir kaç çete üyesi Moskova’nın merkezindeki konaklarda hırsızlık yapmayı planlıyordu. Haydutlar araç bulabilmek için akşam saatlerinde sokağa çıkınca gözlerine Lenin’in makam arabası ilişti.
Lenin’in şoförü Stepan Gil o sırada yaşananları şöyle anlatıyor:
“Saatte 40-45 kilometre hızla gidiyorduk. Bira fabrikası yakınlarında silahlı 3 kişi aniden yolumuzu keserek durmamızı istedi. Ben onlarına arasından geçerek arabayı sürmeye çalıştım çünkü onların devriye gezen askerler değil haydut olduklarından emindim. Fakat Lenin cama vurarak ‘Yoldaş Gil durmamız lazım, soralım ne istiyorlar. Belki devriye gezen görevlilerdir..’ dedi.”
Haydutlar ise arkamızdan koşarak bağırıyor ve ateş edeceklerini söylüyordu.
Lenin, “İşte görüyorsunuz. Durmamız lazım” dedi. Ben istemeyerek aracı durdurdum. Haydutlar kapıları sert şekilde açtılar ve dışarı çıkmamızı istediler.
Uzun boylu bir hırsız, Lenin’i elinden tutarak aracın içinden dışarı çıkardı. Lenin’in kız kardeşi Mariya İliniçna ve koruma görevlisi İvan Çibanov’u da dışarı çıkardılar.
Ben Lenin’e baktım. Elinde kimliği vardı. İki haydut ise onun yanındaydı, “Kıpırdama!” diyorlardı.
Haydut elebaşısı ise elinde Mauser marka tabanca ile Lenin’in tam karşısında duruyordu. Lenin, “Ne yapıyorsunuz. Ben Lenin’im. İşte belgelerim” dedi.
O bunları söyleyince kalbim duracak gibi oldu. Tamam dedim Lenin artık öldü! Fakat ya motor sesinden ya da iyi duymaması nedeniyle haydut Lenin’in “Levin” dediğini sandı. Bu durum bizi kurtardı.
Haydut, “Levin. Pekala. Ben de kentin gece ağası Koşelkov” diyerek Lenin’in elinden kimliğini aldı. Sonra Lenin’in paltosunun cebinden kağıtları, tabanca ve bir şeyler daha alarak cebine soktu.”
Saldırganlar daha sonra Lenin’in makam aracına binerek kaçtı.
Şoför, Lenin’e, “Onlara ateş edebilirdim, fakat siz çatışmada hayatınızı kaybedebilirdiniz. Lenin de, “Evet yoldaş Gil. Doğru yaptınız. Ateş etmekle elimize hiçbir şey geçmezdi. Karşı gelmediğimiz için şu an hayattayız” dedi.
Haydutlar yaklaşık 200 metre gittikten sonra arabayı durdurarak gasp ettiği eşyalara göz atmaya karar verdi. İçlerinden biri Lenin’in kimliğini görünce, “Allah kahretsin! Bu Levin falan değil, Lenin’in ta kendisiymiş!” diye bağırdı.
Haydut elebaşısı, “Hangi Lenin? Soyadları mı aynıymış” diye sordu.
Diğeri, “Ne aynısı! İşte burada yazıyor. Halk Komiserleri Konseyi Başkanı” diyerek elinde tuttuğu kimliği gösterdi.
Koşelkov , “Olamaz! Meğerse Lenin’i yakalamışız. Ne kadar aptalız, ne çok para kazanırdık! Böyle bir rehine için neler vermezlerdi. Çabuk geri dönelim, ayağımıza gelen şansı kaçırmayalım” dedi.
Hırsızlar araçla Lenin’i yeniden bulmaya çalıştı ama Sovyet lideri çoktan VÇEKA (Sovyet gizli servisi KGB’nin ilk adı) görevlileri tarafından hükümet binasına götürülmüştü.
VÇEKA, haydut çetesinin izine düştü. Önceleri operasyonlardan kurtulmayı başaran Koşelkov sonunda 21 Haziran’da pusuya düşürüldü. Çıkan çatışmada öldürüldüğünde elinde Lenin’den gasp ettiği tabanca vardı…
Fuad Safarov, Moskova
Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.
