Rusya’da yayımlanan Vokrug Sveta dergisinin yıllar önce yaptığı bir araştırmada İsrail’in, Sovyet lideri Josef Stalin’in diplomatik, siyasi ve askeri desteği sayesinde kurulduğu iddia ediliyor.
Araştırmacı yazar Yevgeni Finkel’in imzasını taşıyan yazıda, Stalin’in İsrail’i bölgede Kremlin’in çıkarlarını kollayan bir “uydu devlet” olarak görmeyi planladığı ancak amacına ulaşamadığı ileri sürülüyor.
“SSCB ve İsrail’in kurulması” başlıklı yazıya göre, İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından Kremlin Orta Doğu’da bir İsrail devletinin kurulması için faal adımlar attı.
Vokrug Sveta şöyle yazıyor:
“Dönemin SSCB Birleşmiş Milletler (BM) Temsilcisi Andrey Gromıko, BM kürsüsünde tarihi bir konuşma yaptı. Bu konuşmada Gromıko Filistin’de İsrail’in kurulmasını açıkça destekledi. Gromıko’nun konuşması ve ayrıca SSCB, Ukrayna, Belarus (Ukrayna ve Belarus SSCB’ye ait olmalarına rağmen BM’de kendi cumhuriyetlerini ayrıca temsil ediyordu) ve Doğu Avrupa ülkelerinin verdiği oylar, BM Genel Kurulu’nun Filistin’in bölünmesi yönünde karar almasında en önemli faktörlerden biri oldu.”
“Gromıko’nun BM kürsüsünden yaptığı konuşma Yahudi devletinin kurulması yolunda önemli bir adım olarak görülüyor. Bu yüzden Gromıko halen İsrail’de saygı ve hürmetle anılıyor. Sovyetler Birliği’nin İsrail’e yönelik yardımı sadece bununla sınırlı değildi. Kremlin’in talimatıyla SSCB’nin o zamanki müttefiki Çekoslovakya İsrail ordusuna gizlice yardım yaptı: Mesela silah verdi, savaş pilot ve tankçı birliklerini eğitti ve Yahudi mültecilerin yasadışı yollarla Filistin’e aktarılmasına yardımcı oldu.”
“Moskova’nın faal diplomatik ve siyasi desteği olmasaydı, İsrail devleti kesinlikle kurulamazdı” iddiasını dile getiren yazar, “Soğuk Savaş” döneminde SSCB ve İsrail’in farklı taraflarda yer almalarına rağmen, Tel-Aviv’in Sovyetler Birliği’nin sağladığı desteği halen unutmadığını söylüyor.
Rus dergisi, Stalin’in neden İsrail devletinin kurulması için ön ayak olduğunu da sormadan edemiyor ve bu soruya şöyle yanıt arıyor:
“Acaba bu adımıyla dünya kamuoyunu da şaşırtan Stalin neden Siyonistleri destekledi? Bilineceği üzere SSCB topraklarındaki Birobidjan bölgesinde İsrail’e ‘rakip proje’ sayılan Yahudi Özerk Bölgesi vardı. Nazi Almanya’sını yenerek süper güç tahtına oturan SSCB daha önceleri kendisi için ikinci sırada yer alan bölgeleri de faal şekilde “fethetmeye” başladı. Örneğin Orta Doğu. SSCB Filistin sorununa da ilgisini artırdı. Herkes bölgede karşıt tarafların ortaya çıkmasıyla ilgili Stalin’in tutumunu merak ediyordu. İngiliz ve Amerikanların geleneksel müttefiki sayılan monarşist Arap rejimleri jeopolitik açıdan Moskova için bir kayıp sayılıyordu. Moskova İsrail’in kurulmasının ise tam tersi SSCB’ye çok yarar sağlayacağıa inanıyordu. Orta Doğu’da SSCB’ye dost bir devletin ortaya çıkması sadece İngiltere’nin konumunu ve prestijini zayıflatmakla kalmayacak, aynı zamanda da Moskova’nın Doğu Akdeniz’de stratejik önem arz eden bir alanda güçlenmesine katkı sağlayacaktı. Eski Rusya İmparatorluğu topraklarında doğma büyüme insanların yönettiği (İsrail’in ilk yönetiminde çok sayıda eski Çarlık Rusya’sı kökenli Yahudi de bulunuyordu) İsrail devletinin SSCB’nin müttefiki olacağından kimse kuşku duymuyordu. Ancak, SSCB hiçbir zaman sağladığı desteğin karşılığını alamadı.”
Sovyetler Birliği İsrail’in kuruluşuna destek vermesine karşın daha sonra diplomatik ilişkileri keserek Arapların yanında yer almıştı.
Fuad Safarov, Moskova
