BBC’nin analizine göre, Ukrayna’da Rusya için savaşan 70 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Ve ilk kez, gönüllüler, yani savaşın başlamasından sonra silahlı kuvvetlere katılan siviller, Rusya’nın 2022’de topyekun işgalinin başlamasından bu yana ölü sayısının en fazla olduğu grup haline geldi.
Ukrayna’da öldürülenlerin isimleri, ölüm ilanları ve cenazelerinden fotoğraflar her gün Rusya’da basında ve sosyal ağlarda yayımlanıyor.
BBC Rusça servisi ve bağımsız web sitesi Mediazona, bu isimleri resmi raporlar da dahil olmak üzere diğer açık kaynaklardan gelen isimlerle bir araya getirdi.
Bilgilerin yetkililer veya ölenlerin yakınları tarafından paylaşılıp paylaşılmadığını ve savaşta öldüklerinin tespit edilip edilmediğini kontrol ettik.
Mezarlıklardaki yeni mezarlar da Ukrayna’da öldürülen askerlerin isimlerinin sağlanmasına yardımcı oldu. Bunlar genellikle Rusya Savunma Bakanlığı tarafından gönderilmiş bayraklar ve çelenklerle ayırt edilebiliyor.
Ukrayna’da öldürülen 70 bin 112 Rus askerinin adını tespit ettik, ancak gerçek sayının çok daha yüksek olduğuna inanılıyor.
Bazı aileler yakınlarının ölümlerinin ayrıntılarını kamuoyuyla paylaşmıyor. Analizimiz kontrol edemediğimiz isimleri veya Ukrayna’nın doğusunda Rus işgali altındaki Donetsk ve Luhansk’taki milislerin kayıplarını kapsamıyor.
Bunların 13 bin 781’i gönüllüydü. Bu, tüm ölümlerin yaklaşık yüzde 20’sine denk geliyor ve diğer tüm kategorilerden fazla. Suçları için af karşılığında savaşa giden eski mahkumlar daha önce en yüksek orana sahipti ancak artık doğrulanmış tüm ölümlerin yüzde 19’unu oluşturuyorlar. Seferber edilenlerse kayıpların yüzde 13’ünü oluşturuyor.
Geçen yılın Ekim ayından bu yana, her hafta ölen gönüllü sayısı 100’ün altına inmezken bazı haftalarda 310’dan fazla gönüllü hayatını kaybetti.
Ukrayna da savaştaki kayıplarının büyüklüğü hakkında nadiren yorum yapıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Şubat ayında 31 bin Ukraynalı askerin öldürüldüğünü söyledi, ancak ABD istihbaratına dayanan tahminler daha fazla kayıp verildiğini gösteriyor.
Rinat Hüsniyarov’un hikayesi, ölen gönüllü askerlerin çoğunun tipik bir örneği. Başkurdistan’ın Ufa kentindendi ve geçimini sağlamak için bir tramvay deposunda ve bir kontrplak fabrikasında olmak üzere iki işte çalışıyordu. Geçen yılın Kasım ayında Rus ordusuyla sözleşme imzaladığında 62 yaşındaydı.
Üç aydan kısa süren çatışmaların ardından 27 Şubat’ta öldürüldü. Savaşta ölenlerin anısına hazırlanmış yerel bir çevrimiçi web sitesinde yer alan ilanında, kendisinden sadece “çalışkan, dürüst bir adam” diye bahsediliyor.
Analiz ettiğimiz verilere göre, orduya kaydolan erkeklerin çoğu Rusya’nın güvenli ve iyi ücretli iş bulmanın zor olduğu bölgelerindeki küçük kasabalardan geliyor.
Çoğu gönüllü olarak katılmış gibi görünüyor, ancak Çeçenistan’da insan hakları aktivistlerine ve avukatlara zorlama ve tehditlerden bahsedenler de var.
Gönüllülerin bazıları imzaladıkları sözleşmelerin bir tarih sınırı olup olmadığını anlamadıklarını söyledi. Yardım için Kremlin yanlısı gazetecilere ulaşıp sözleşmelerini sonlandırmak istediklerini söylediler ancak başarısız oldular.
Ordudaki maaşların ülkenin daha düşük gelirli bölgelerindeki ortalama ücretlerden beş ila yedi kat daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
Ayrıca askerler ücretsiz çocuk bakımı ve vergi indirimleri gibi sosyal yardımlar alıyorlar.
Cephede ölen gönüllülerin çoğu 42 ila 50 yaşları arasındaydı. 13 binden fazla gönüllüden oluşan listemizde 4 bin 100 erkek var. Ölen en yaşlı gönüllü 71 yaşındaydı, savaşta 60 yaş üstü toplam 250 gönüllü öldü.
Askerler BBC’ye, gönüllüler arasındaki artan kayıpların bir kısmının, özellikle doğudaki Donetsk gibi cephe hattındaki operasyonel olarak en zorlu bölgelere konuşlandırılmalarından kaynaklandığını söyledi. Burada, sayıları azalan birlikler için takviyelerin omurgasını oluşturuyorlar.
“Kıyma makinesi”
Konuştuğumuz Rus askerlerine göre, Rusya’nın “kıyma makinesi” stratejisi hız kesmeden devam ediyor.
Bu terim, Moskova’nın Ukrayna güçlerini yıpratmak ve konumlarını Rus topçularına ifşa etmek için amansızca asker dalgaları göndermesini tanımlamak için kullanılıyor. Çevrimiçi olarak paylaşılan drone görüntüleri, Rus güçlerinin Ukrayna mevzilerine neredeyse hiç ekipman ya da topçu veya askeri araç desteği olmadan saldırdığını gösteriyor.
Rusya Savunma Bakanlığının resmi bir çalışması, askerlerin ölümlerinin yüzde 39’unun uzuv yaralanmalarından kaynaklandığını söylüyor. Buna göre ilk yardım ve ardından gelen tıbbi bakım daha iyi olsaydı ölüm oranları önemli ölçüde azalabilirdi.
Rus hükümetinin eylemleri, insanları yeni bir seferberlik dalgasıyla savaşmaya zorlamaktan kaçınmaya istekli olduğunu gösteriyor. Bunun yerine teşviklerle gönüllüler için çağrıları artırıyor.
Yerel parlamentolardaki bölge yetkilileri ilan sitelerinde ilan veriyorlar, borç ve haciz sorunları olan erkeklerle iletişime geçiyorlar ve yüksek öğrenim kurumlarında işe alım kampanyaları yürütüyorlar.
2022’den beri, hüküm giymiş mahkumlar da serbest bırakılmaları karşılığında orduya katılmaya teşvik ediliyor. Ancak yeni bir politika, cezai kovuşturmayla karşı karşıya kalan kişilerin mahkemede yargılanmak yerine savaşa gitme anlaşmasını kabul etmesinin önünü açıyor.
Karşılığında, davaları donduruluyor ve potansiyel olarak tamamen düşürülüyor.
Öldürülen gönüllülerin küçük bir kısmı başka ülkelerdendi. Birçoğu Orta Asya’dan olmak üzere 272 kişinin ismini tespit ettik: 47’si Özbekistan’dan, 51’i Tacikistan’dan ve 26’sı Kırgızistan’dandı.
Geçtiğimiz yıl Rusya’nın Küba, Irak, Yemen ve Sırbistan’da asker alımı yaptığına dair haberler basında yer almıştı.
Rusya’da geçerli çalışma izinleri veya vizeleri olmadan yaşayan ve “devlet için çalışmayı” kabul eden yabancılara sınır dışı edilmeyecekleri ve savaştan sağ çıkmaları halinde kolaylaştırılmış vatandaşlık vadedildi.
Birçoğu daha sonra evrak işlerini anlamadıklarından şikayet etti, Rus vatandaşları gibi, yardım için medyaya yöneldiler.
Hindistan ve Nepal hükümetleri Moskova’ya vatandaşlarını Ukrayna’ya göndermeyi bırakması ve ölenlerin cenazelerini geri göndermesi çağrısında bulundu. Şimdiye kadar bu çağrılar dikkate alınmadı.
Orduya katılan birçok yeni asker aldıkları eğitimi eleştirdi. Geçtiğimiz yılın Kasım ayında Rus ordusuyla sözleşme imzalayan bir adam BBC’ye, cepheye gönderilmeden önce kendisine iki haftalık bir atış poligonunda eğitim sözü verildiğini söyledi.
“Gerçekte, insanlar sadece geçit töreni alanına alındırlar ve biraz teçhizat dağıtıldı,” dedi ve ekipmanın kalitesiz olduğunu ekledi.
“Trenlere, sonra kamyonlara bindirildik ve cepheye gönderildik. Yaklaşık yarımız yoldan doğrudan savaşa atıldık. Sonuç olarak, bazı insanlar sadece bir hafta içinde askeralma ofisinden cepheye gitti,” dedi.
İngiltere’deki Royal United Services Institute’ta Analist Samuel Cranny-Evans, “Kamuflaj, gizlenme veya geceleri sessizce nasıl hareket edileceği, gündüzleri tanınmadan nasıl hareket edileceği gibi temel bilgilerin,” temel piyade becerileri olarak öğretilmesi gerektiğini söylüyor.
Başka bir asker de BBC’ye ekipmanın bir sorun olduğunu, “değişkenlik gösterdiğini, ancak çoğunlukla rastgele bir üniforma seti, bir gün içinde yıpranan standart botlar ve 20. yüzyılın ortalarında üretildiğine dair bir etiketi olan bir çanta” verildiğini söyledi.
“Rastgele bir kurşun geçirmez yelek ve ucuz bir miğfer. Savaşmak imkansız. Hayatta kalmak istiyorsanız, kendi ekipmanınızı satın almalısınız” diye ekledi.