Fuad Safarov, Moskova
Kremlin Sarayı Sözcüsü Dmitriy Peskov’la ünlü Rus politikacı Vladimir Jirinovski’ye de hocalık yaan Rusya’nın Türkolog duayenlerinden Prof. Dr. Mihail Meyer Moskova’da 86 yaşında hayatını kaybetti.
Meyer, 30 Ağustos 1936’da Moskova’da doğdu. 1960 yılında Moskova Devlet Üniversitesi (MGU) Doğu Dilleri Enstitüsü’nden (bugünkü MGU Asya ve Afrika Enstitüsü İSAA) mezun oldu. 1965 yılından itibaren akademisyenlik faaliyetlerinde bulunan 1994’ten 2012’ye kadar İSAA Müdürü görevini yaptı. 2012’de enstitünün Onursal Başkanı oldu.
Meyer, Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye, ayrıca da Yakın ve Orta Doğu’nun diğer ülkelerinin sosyopolitik, ekonomik, kültürel tarihi üzerine 150’den fazla bilimsel ve akademisyen eserlerine imza attı.
Ünlü Türkolog, katıldığı Rus TV programlarında, demeç verdiği yazılı basında Türkiye ile siyasi, kültürel, tarihi ve ekonomi değerlendirmelerde bulunuyordu.
2014 yılında Moskova’da Rus-Türk İşadamları Birliği’nin (RTİB) düzenlediği “Zirve Sohbetleri”ne konuk olan öğrencisi Peskov Meyer’i anlatırken, “Hocam Meyer, okulda Türkiye tarihiyle ilgili o kadar detaylı ve derin bilgilerle anlatmıştı ki, İstanbul’a ilk kez gittiğimde bunu hissettim. Sayın Meyer’in derslerde anlattığı şekilde İstanbul’un tarihi mekanlarında dolaşırken hayrete düşmüştüm” demişti.
Meyer de Moskova’da düzenlenen Türk-Rus konulu bir panelde öğrencisini anlatırken, “İkili ilişkilerin gelişmesinde Peskov’un rolü büyüktür. Kendisi Erdoğan ve Putin arasındaki konuşmaları iyi çevirdi, böylece iki lider arasında karşılıklı, güzel bir anlayış ortamı doğmasına katkıda bulundu ” demişti.
Geçen hafta hayatını kaybeden ünlü Rus politikacı Jirinovski de Meyer’i ve akademik çalışmalarını övmüştü.
Meyer medyaya Türkiye ile ilgili demeçlerinde ölçülü ifadeler kullanırken, 2013 yılında yaptığı açıklamalar nedeniyle Ermeni lobisinin gazabına uğramıştı.
2013 yılında Rus resmi Kultura televizyonun “Türk Marşı” adlı programına konuk olan Meyer ve Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Türkiye Masası Başkanı Natalya Ulçenko, Türk-Rus ilişkilerinin yanı sıra Ermeni sorununu da ele almıştı.
Sunucunun; “Osmanlı’nın son döneminde 1,5 milyon Ermeni öldürüldü mü?” sorusu üzerine Meyer, “İşte bu bizim genel sorunumuz. Zaten o dönemde Ermenilerin toplam nüfusu 1,5 milyon idi. Bence 1,5 milyondan bahsetmek doğru değil. Ayrıca çoğu insanın kurşun veya kesilerek öldürüldüğünü söylemek de yanlış. Çünkü çoğu Ermeni sürgün sırasında açlıktan hayatını kaybetti” diye yanıt vermişti.
Programın ardından Rusya’da faaliyet gösteren Ermeni lobisi, yaptığı açıklamada Meyer’i hedef tahtasına koymuştu. Ermeniler, Kultura televizyonu yönetimine de ateş püskürmüş ve Meyer’in iddialarını yalanlayacak bir özel programın yapılmasını istemişti. Bu gelişmelerin ardından Prof. Dr. Meyer, Ermenistan’ın da 1915 yılına ait arşiv belgelerini açmasını istedi.
Azerbaycan basınına konuşan Meyer, 1915 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanan olaylarla ilgili Ermeni ırkçı Taşnakların belgelerini sunması gerektiğini kaydetmişti.
Rus Türkolog, “Çok sayıda Türk belgesi var fakat Taşnaksutyun eskisi gibi belgeleri saklayarak hiçbir şey yayınlamıyor. Türk belgelerini gördüm, onlarda sorun yok. Peki Taşnaksutyun’un belgeleri nerede? Onlar Amerikan arşivlerinde, yayınlamak istemiyorlar” eleştirisinde bulunmuştu. Tarihi olayların belgelere dayandırılarak değerlendirilmesi gerektiğini savunan Meyer, “Eğer belgeler yoksa tarihi konular üzerinde spekülasyonlar başlıyor. Sonuçta ‘soykırım’ konusu tarihi spekülasyona dönüştü. Belgeleri masaya koyalım. 100 yıl geçti. Saklanacak ne var ki? Belgelerinizi gösterin, biz tarihçiler olarak bakalım işin gerçeğinde neler yaşanmış. Eğer taraflardan biri belgeleri yayınlıyorsa, diğer taraf ise saklıyorsa, bu durumda yanlış bilgi ortaya çıkacak. Bu da doğru değil” diye konuşmuştu.
