Fuad Safarov, Moskova
İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’nın teslim olmasından kısa süre sonra yapılan Potsdam Konferansı (17 Temmuz-2 Ağustos 1945) sırasında Sovyet liderleri Josef Stalin’le İngiltere Başbakanı Clement Attlee arasında ilginç bir diyalog yaşandığı ortaya çıktı.
Rusya’nın çok okunan gazetelerinden Moskovski Komsomolets, Nazi Almanyasının teslimiyetinden ardından başkent Berlin’e yakın Cecilienhof Sarayı’nda düzenlenen konferansla ilgili fazla bilinmeyen bazı ayrıntıları yazdı. Konferansa Sovyet lideri Stalin, ABD Başkanı Harry Truman ve İngiltere Başbakanı Attlee katıldı. Konferansın ilk günlerinde Winston Churchill başbakan olarak yer alsa da, Temmuz 1945’te İşçi Partisi’nin İngiltere’de genel seçimi kazanması sonucu Attlee başbakan olarak katılmaya başladı.
Rus gazetesine göre, konferans öncesi Stalin, Sovyet gizli servisi NKVD Başkanı Lavrenti Beriya’yı çağırarak söz konusu etkinlik bağlamında hazırlıklar yapılması talimatı verdi. Stalin’in emri doğrultusunda NKVD, “Palma” kodu adıyla özel bir operasyona başladı. Operasyon çerçevesinde Sovyetlerin kontrolündeki bölge mayınlardan ve savaştan kalma askeri teknoloji enkazından temizlendi, Cecilienhof Sarayı’nda onarım çalışmaları yapıldı. Saraya ek olarak delegasyonlar için köşkler de inşa edildi. Gazete, Stalin için 15 odalı ve verandalı büyük, iki katlı bir köşkün özel olarak yapıldığını belirtti.
Güvenlik çalışmalarının ardından Palma Operasyonu sona erdi. Fakat Sovyet yetkilileri, Cecilienhof Sarayı’nın onarımı sırasında Stalin için ayrı bir tuvalet yapılmasının unutulduğunu fark etti. Sonuç olarak, Sovyet lideri konferanstaki devlet adamlarıyla aynı tuvaleti kullanmak durumunda kaldı.
Gazete, “unutulan tuvalet” nedeniyle ilginç bir olay yaşandığını belirtti. Stalin’in tercümanı Valentin Berejkov’un anlattığına göre, Sovyet lideri, konferans çalışmalarına verilen ara sırasında tuvalette İngiltere Başbakanı Attlee ile karşılaştı. İngiltere Başbakanı, pisuvarda Stalin’i görünce, “Kapitalist dünyada işçilerin üretim araçlarını ellerinde tuttuğu tek yer tuvalettir!” diye espri yaptı. Stalin, “Bizde de aynı…” diyerek espriyle karşılık verdi.
Fotoğraf (alt sıra soldan sağa) Atlee, Truman, Stalin.
Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.
