16
Araştırmacı Rus gazeteciler Irina Borogan ve Andrey Soldatov’un (*) Avrupa Siyasi Analiz Merkezi internet sitesinde (cepa.org) yayınladıkları yazının geniş özeti:
Ukrayna tarafından bakınca Rus saldırgana karşı karanlık operasyonlar düzenlemek için bir sürü sebep var. Ukrayna gizli servisine atfedilen aşırı milliyetçi Darya Dugina’nın öldürülmesi, Rusya’nın Belgorod bölgesine saldırılar düzenlenmesi ve Kırım Köprüsü’ndeki saldırı gibi… Tüm bu olaylar Kremlin’in savaş çabasıyla ülke içindeki prestijine zarar verdi ve sıradan Ruslara savaşın çok uzaktaki bir gezegendeymiş gibi davranmaya devam edemeyeceklerini gösterdi.
Bu anlamda Ukrayna’nın planı işledi, Rus kamuoyunda çarpıcı iz bıraktı. Putin Dugina suikastına konuşmalarında sık sık değiniyor. Beceriksiz kısmi seferberlik ilanı dışında Kırım saldırısı orduda ve toplumda en çok tartışılan konuların başında geliyor.
Bu tip krizler-evet bu Rus toplumu için ağır bir kriz- maceraperestler için her zaman bir fırsat yaratır. Çeçen lider Ramazan Kadirov’la Putin’in “yemek şefi”, paralı askerlerin başı ve trol çiftçisi Yevgeniy Prigojin’in eylül ayından itibaren orduya saldırarak adlarını duyurmaya ve Kremlin’in gözüne girmeye çalışmasının nedeni de bu olabilir.
Dugina suikastı ve Kırım saldırısı Rus topraklarında ya da Putin’in ilhak ettiği bölgede gerçekleştiği için kriz anlamına gelse de maceraperestler için bir fırsat aynı zamanda.
Rus gizli servisi FSB de krizi avantaja çevirmeye çalışıyor. FSB’nin Beşinci Dairesi, Ukraynalıların kararlılığı ve savaşma yeteneği konusunda yanlış istihbarat sağlayınca prestiji yerle bir olmuştu.
Örgüt şimdi bu yeni durumu görüşüne önem verdiği tek kişi olan Putin’in nezninde puan kazanmak için kullanabileceğini düşünüyor.
FSB generalleri yetersizliklerine rağmen uzun süredir dokunulmaz durumda. Mesela Putin terörist saldırıları önlemekteki başarısızlığı nedeniyle örgütü cezalandırmıyor. Bu aslında geçmişi 2000’lere dayanan bir gelenek: FSB kendisine yönelik her eleştiriyi Batı’nın fonladığı liberallerin Rusya’yı yok etme çabası olarak gösteriyor. Putin de bu durumu kabulleniyor ama iş rejiminin istikrarına yöneldiğinde generaller için daha az bağışlayıcı oluyor.
Dugina’nın ölümü ya da Kırım Köprüsü’nün yıkılması siyasi bir kriz yaratmadığına göre FSB Putin’in öfkesinden kurtulmuş sayılabilir. Zaten örgüt Dugina’ya ya da babasına yakın koruma sağlamıyordu, köprünün güvenliğinden de sorumlu değildi. Sonuçta aynı okulda okudukları için FSB generalleri saldırılar konusundaki gerekçelerinin Putin tarafından kabul edileceğini biliyordu.
Köprü saldırısına çok kızdığı belli olan Putin iktidarı olayları yönlendiremeyince kendisini tehdit altında hissediyor ve durumun biran önce kontrol altına alınmasını istiyor.
Bu da FSB’ye bir fırsat verdi: Dugina’nın öldürülmesinden sonra soruşturmasını rekor sürede tamamladı. Köprü saldırısından sonra da inanılmaz hızlı davrandı.
Örgüt, patlamanın olduğu gün bir video yayınladı. Videoda, Moskova’da kendisini Ukraynalı ajan olarak tanıtan bir kişi ve taşınabilir yerde kara atılan İgla füzeleri vardı. FSB’nin bu konudaki açıklamasında soru işaretleri olsa da video büyük olasılıkla gerçeği yansıtıyordu. FSB’nin ilgili birimleri gerçekten iyi çalışıyor. Belli ki Ukrayna gizli servisi Rus topraklarında operasyonlar yapmış.
Elbette FSB, Ukrayna gizli servisleriyle bir oyun oynuyor, onlara bütün ajanlarının ifşa edileceği mesajı veriyor.
Ama bu aynı zamanda Putin’e de bir mesaj: “Rejimini sağlam tutman için güvenebileceğin insanlar biziz.”
Bu, daha önce de denenmiş ve başarılı olmuş bir taktik. Putin’in döneminde örgüt inanılmaz güç kazandı.
Böylece, hem sembolik hem de askeri önemi bulunan Kırım Köprüsü’nün güvenliği Putin tarafından tamamen FSB’ye devredildi. Daha önce köprüyü koruma görevi FSB’ye bağlı Sınır Muhafızları olmasına rağmen örgüt herhangi bir bedel ödemedi.
FSB Rusya’nın güvenliğinde daha fazla kontrol elde etti. Bu elbette bürokratik bir başarı ama Ukraynalı casus şebekesi yine sansasyonel hedeflere saldırmayı başarırsa o kadar akıllıca bir karar olmadığı ortaya çıkar.
Fotoğraf: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (solda) ve FSB Başkanı Aleksandr Bortnikov.
(*) Irina Borogan ve Andrey Soldatov, Rus gizli servislerinin faaliyetleriyle ilgili yayın yapan, gazetecilerin gönüllü katkıda bulunduğu agentura.ru sitesinin kurucuları.
