1-Kriz ne zaman nasıl başladı?
1-2014 yılı başlarında Ukrayna’da Moskova yanlısı olarak bilinen Viktor Yanukoviç iktidarının Batı yanlısı güçler tarafından devrilmesi krizin fitilini ateşledi. Yanukoviç Rusya’ya kaçtı.
2-Moskova’nın bu gelişmeye tepkisi ne oldu?
2-Kiev’deki iktidar değişikliğinin Ukrayna’nın NATO üyeliğine kadar uzanmasından ve Karadeniz’deki hareket serbestisinin kısıtlanmasından endişe eden Rusya Kırım’ı Yanukoviç’in devrilmesinden birkaç hafta sonra ilhak etti. Kırım yarımadasındaki Sivastopol Rusya’nın Karadeniz Donanmasının karargahı durumunda.
3-Kırım kime ait?
3-Sovyetler Birliği döneminde Kırım Rusya Federasyonu toprakları içinde yer alıyordu. Ancak Sovyet lideri Nikita Kruşçev 1954 yılında yarımadayı Rusya’dan alarak Ukrayna’ya “hediye etti.” Yani Ruslar yarımadanın tarihsel olarak aslında kendilerine ait olduğunu savunuyor.
4- Ukrayna’da iç savaş ne zaman ve nasıl başladı?
4-Kiev’deki iktidar değişikliğinin ve Kırım’ın ilhakının ardından 2014 yaz aylarına doğru Ukrayna’nın doğu bölgelerinde yaşayan Rus asıllılar ve Rusya yanlıları ayaklanma başlattı. Donbass’ta Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetleri kuruldu. Ukrayna ordusunun müdahale etmesiyle iç savaş başladı.
5-Rusya’nın iç savaştaki tutumu ne oldu?
5-Moskova resmi olarak iç savaşa katılmadı ancak isyancı güçlere el altından yardım etti. Armasız ve işaretsiz Rus özel birliklerinin çatışmalara katıldığı Rus yetkililer tarafından zımni olarak doğrulandı.
6-Çatışmalar ne zaman ve nasıl son buldu?
6-14 bin kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların ardından Ukrayna, Rusya, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Luhansk Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri arasında 5 Eylül 2014 ve 11-12 Şubat 2015 tarihlerinde Belarus’un başkentinde Minks-1 ve Minsk-2 anlaşmaları imzalandı. Bu protokollerin henüz uygulanmayan en önemli maddeleri, Ukrayna’nın doğusuna özerk verilmesi ve seçimlerin yapılması.
7-Son gerginlik nasıl başladı?
7-Ukrayna ile Batı arasındaki özellikle askeri yakınlaşmanın artması ve NATO üyeliğinin giderek daha yüksek sesle dile getirilmesine tepki olarak Rusya sınıra 100 binden fazla bir askeri güç yığdı. Batı başkentlerinden yapılan “Rusya Ukrayna’yı her an işgal edebileceği” iddialarıyla tansiyon yükseldi.
8-Rusya Ukrayna ile NATO’dan somut olarak ne talep ediyor?
8-Ukrayna’nın kesinlikle NATO’ya üye olmaması Moskova’nın en önemli koşulu. Rusya ayrıca NATO’nun doğuya doğru genişlemesinin artık son bulmasını ve İttifak’ın 1997 öncesi sınırlarına dönmesini istiyor. Bununla kastedilen, NATO’nun, hemen hemen tamamı bir zamanlar Sovyet Bloku içinde yer alan sosyalist ülkeleri üye alarak doğuya genişlemesinden önceki statükoya dönülmesi. Rusya ayrıca, NATO muharebe birliklerinin Polonya ve üç Baltık ülkesinden çekilmesini, Bulgaristan ve Romanya’daki üslerinin kapatılmasını ve bütün bu konularda yazılı güvence verilmesini talep ediyor. Moskova’nın Ukrayna’dan bir diğer beklentisi ise Minsk anlaşmalarını uygulaması.
