Basın Konseyi “Milliyet kapanıyor” başlıklı haberi nedeniyle gazeteci Canan Kaya’yı “yalan haber’ yayınlayarak medya mensupları arasında huzursuzluğa neden olduğu” gerekçesiyle kınama kararı aldı. Basın Konseyi’nin konuyla ilgili açıklaması şöyle:
“MEDYAKORİDORU.COM internet haber sitesinde 26.11.2021 tarihinde yayınlanan “Demirören yolun sonuna yaklaşıyor. Ziraat Bankası ‘kayyumları’ ne istedi? Tarihleriyle açıklıyoruz” başlıklı yazıda, Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiği gerekçesiyle Basın Konseyi Genel Sekreterliğince resen inceleme başlatılmıştır.
Söz konusu internet haber sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Canan Kaya imzalı yazının ‘MİLLİYET KAPANIYOR’ ara başlıklı bölümünde, “Milliyet’in kapatılma kararı da bugün saat 16:00’da çalışanlara tebliğ edilecek” ifadesine yer verilmiştir. Verilen gün ve saatte çalışanlara herhangi bir tebligat yapılmamış, ‘yalan haber’ yazıldığı ortaya çıkmıştır. Sosyal medyada hızla yayılan, bazı internet sitelerinin de kaynak göstererek alıntı yaptığı bu yazı, Milliyet çalışanları ve medya mensupları arasında paniğe neden olmuş, okurlarını da ertesi gün bayide gazete bulamayacakları endişesine sevk etmiştir.
OLAYIN GELİŞMESİ:
Söz konusu internet haber sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Canan Kaya’nın kendi imzasıyla 26.11.2021 günü saat 13.27’de yayına koyduğu “Demirören yolun sonuna yaklaşıyor. Ziraat Bankası ‘kayyumları’ ne istedi? Tarihleriyle açıklıyoruz” başlıklı yazıda, Demirören Medya Grubu’nun mali durumu ve işten çıkarmalarla ilgili beyanlarda bulunmuştur. Yazının ‘MİLLİYET KAPANIYOR’ ara başlıklı bölümünde şu ifadelere yer vermiştir:
“Kaynaklarımdan edindiğim bilgiye göre; Demirören Medya Grubu, bir süre önce sayfa sayısını azalttığı Milliyet gazetesini de kapatıyor. Gazetenin sadece internet ortamında yayına devam edeceği söyleniyor. Bu gelişmeyle birlikte çok sayıda gazetecinin de işsiz kalacağı konuşuluyor. Milliyet’in kapatılma kararı da bugün saat 16:00’da çalışanlara tebliğ edilecek.”
Milliyet çalışanlarına saat 16.00’da herhangi bir tebligat yapılmamış, söylediği gerçekleşmeyince yazısını saat 16.21’de güncelleyen Canan Kaya, bu kez aynı başlık altında “Yine kaynaklarımdan edindiğim bilgiye göre” diyerek gazetenin kapatılması kararı alındığı iddiasını sürdürmüş, son cümleyi “saat 16.00’da” ifadesini çıkartıp “Milliyet’in kapatılma kararı da bugün çalışanlara tebliğ edilecek” şeklinde değiştirmiştir. Yazı, saat 22.31’de bir kez daha güncellenmiş son cümle “Milliyet’in kapatılma kararı da önümüzdeki günlerde çalışanlara tebliğ edilecek” şeklini almıştır.
Canan Kaya, internet haber sitesinde yazdıklarının gerçek olmadığı ortaya çıkmasına rağmen, bu kez kendi Youtube Kanalı’nda aynı gün saat 21.00’de yarım saat süreyle Demirören Medya Grubu hakkında yayın yapmış, aynı iddialarını tekrarlamıştır. Yayın sırasında bir takipçisinin “Saat 16.00’da Milliyet kapanıyor dediniz ama kapanmadı. Bu söylediklerinize nasıl inanalım?” sorusunu üzerine de hiçbir kanıt göstermeden şunları söylemiştir:
“Saat 16.00’da Demirören Medya Grubu’nda bir toplantı vardı. Toplantının hemen ardından çalışanlara bu deklare edilecekti. Fakat benim böyle bir yazı kaleme alacağımı bilmedikleri için bunu ertelediler, paylaşmadılar. Nedeni bu. Bu benim verdiğim bilginin, haberimin eksik ya da yalan bir haber yaptığımı göstermez. Zaten karşımızdaki medya grubunu biliyoruz.
Ben bugün yayınladığım köşe yazısında çok sağlam bir kaynaktan aldığım bilgiler doğrultusunda bunu paylaştım. Zaten şimdiye kadar arkasında duramayacağım, güvenemeyeceğim hiçbir şeyi yayınlamadım. Şimdiye kadar da hiç bir haberim yalanlanmadı.
İsim vermeyeceğim ama kaynağım, bu konuşmaların yapıldığı o toplantıda bulunan, Demirören Medya Grubu’nda çalışan, önemli de bir alanda bölümde çalışan bir yönetici. Birinci kaynaktan alınmış bir bilgi. Haberin arkasındayım, hiçbir problem yok. Milliyet’in kapanması şu an net bir şekilde gündeme geldi. Bugün de çalışanlara belirttiğim gibi, saat vermiştim 16.00 demiştim. 16.00’da deklare edilecekti, zaten toplantı o saatte devam ediyordu. Ama bu haber yayılınca bunu deklare etmekten vazgeçtiler. Ve önümüzdeki bir tarihe ertelediler bunun açıklanmasını. Ama kapatılacağı tarih 1 Ocak olarak söylendi. Yani 1 Ocak itibariyle Milliyet gazetesinin kağıt baskı yapmayı lağvedip sadece dijital olarak yayın hayatına devam edeceğini söylüyor bana bilgi veren yönetici.”
UZLAŞMA ÖNERİSİ:
Canan Kaya’ya, sahibi ve genel yayın yönetmeni olduğu medyakoridoru.com internet sitesinde Milliyet gazetesi hakkındaki yazısı ve Youtube Kanalı’ndaki yayını nedeniyle resen inceleme başlatıldığı PTT aracılığı gönderilmiş, posta ‘alındı’ belgesi gelmiştir.
Tebligatı aldıktan sonra telefonla arayıp Genel Sekreterlikten hakkındaki yapılan işlemle ilgili bilgiyi alan Canan Kaya, herhangi bir yanıt vermemiş ve konunun görüşüleceği toplantıya katılma talebinde de bulunmamıştır.
GENEL SEKRETERLİK GÖRÜŞÜ:
Basın Konseyi Sözleşmesi’nin madde 11/D hükmüne göre, “BKYK üyelerinden birinin veya Genel Sekreterin, Basın Meslek İlkelerinin ihlali niteliğinde görerek ele alınmasını istenen konuları karara bağlamak” ve sözleşmenin 11/E hükmüne göre “Basın Meslek İlkeleri yönünden incelenmesi veyahut Basın Konseyi’nin el koyması, basın (medya) yoluyla işlenen ve Konseyin işleviyle uyumlu olan olayları ayrı bir başvuru beklemeden ele almak” Yüksek Kurul’un görevi dahilindedir.
Genel Sekreterin, Yüksek Kurul’a bilgi vererek resen başlattığı incelemede, gazeteci Canan Kaya’nın 26 Kasım 2021 günü saat 13.27’de, sahibi ve genel yayın yönetmeni olduğu medyakoridoru.com internet sitesinde yayınladığı ‘Milliyet gazetesinin kapatılmasına karar verildiği ve çalışanlara o gün saat 16.00’da tebligatın yapılacağı’ haberinin gerçek olmadığı saptanmıştır. Saat 16.00’ya geldiğinde gazete kapatılmamış, çalışanlarına bir tebligat yapılmamış ve gazete halen yayınını sürdürmektedir. Haberinin gerçek olmadığı ortaya çıkan Canan Kaya, mahcubiyet duyup özür dilemediği gibi, yazıyı yayından kaldırmayıp güncellemelerle sürdürmüştür. Aynı gün saat 16.21’de yaptığı ilk güncellemede yazıdaki ‘kapatılma kararı bugün saat 16:00’da çalışanlara tebliğ edilecek’ ifadesini ‘bugün çalışanlara tebliğ edilecek’; saat 22.31’de yaptığı ikinci güncellemede ise ‘önümüzdeki günlerde çalışanlara tebliğ edilecek’ ifadeleriyle yazısını ısrarla devam ettirmiştir.
Aynı akşam kendi Youtube Kanalı’ndaki yayında, yalan olduğu somut olarak ortaya çıkan haberinin halâ doğru olduğunu; gazetenin kapatılma kararı alındığı bilgisinin sızması ve kendisinin de medyakoridoru.com’da haber olarak yayınlanması üzerine kapatma kararının ertelendiğini; adını vermediği ancak Demirören Medya Grubu’nda önemli bir alanda üst düzey görevli dediği haber kaynağının sağlam olduğunu savunmuştur. “Zaten karşımızdaki medya grubunu biliyoruz” ifadesini kullanarak nesnel gerçeklikten ve objektiflikten uzaklaşmış; kendisini Demirören Medya Grubu’na karşıt konumlandırmıştır. Aynı gün gerçek olmadığı ortaya çıkan ‘yalan haber’ yayınlayarak, medya mensupları arasında huzursuzluğa neden olmuş; Milliyet çalışanlarını bir süre de olsa paniğe; gazete okurlarını da ertesi gün bayide gazetelerini bulamayacakları endişesine sevk etmiştir.
Söz konusu yazıyla, ulusal medyanın köklü ve saygın kuruluşlarından Milliyet gazetesinin bir yönüyle de ticari itibarı ve marka değeri hedef alınmıştır. Gerçek olmadığı ortaya çıkan bu haberle ilgili taraflar arasındaki hukuksal durum yargının; bu internet haber sitesinin aldığı fon ve desteklerin etkilenip etkilenmeyeceği bunu sağlayan kurum ve kuruluşların işidir. Basın Konseyi’nin görevi ise sadece etik denetim yapmaktan ibarettir.
Ağırlıklı olarak medya içinden haberler veren medyakoridoru.com internet haber sitesi, medyada yaşanan baskılar ve ekonomik kuşatmayı; çalışanların özlük haklarını ve işten çıkarmaları gündeme getirmekte ve medya mensuplarınca dikkatle izlenmektedir. Sitenin tanıtım yazısı ve videosunda, 2018 yılında kurduğu medyakoridoru.com’u Avrupa Birliği’nden aldığı fon desteği ile geliştirdiğini anlatan Canan Kaya, daha önce bir internet sitesinde editörlük yaptığını 13 yıllık gazeteci olduğunu söylemektedir. Bu deneyimde bir gazetecinin mesleğin önemli bir kuralının ‘şüphecilik’ olduğunu; haber kaynağının kendisini yanıltabileceği ihtimalini göz önünde bulundurup her söylenenin ve duyumun kanıtı olmadan yazılmaması gerektiğini; elde ettiği bilgiyi araştırıp muhataplarına doğrulatması, aksi halde her an ‘yalan haber’ yayınlama riskiyle karşı karşıya olduğunu bilmesi gerekir. Bu riski öngörebilecek donanıma sahipken bunu yapmaması ve sonuçta ‘yalan haber’ yayınlaması etik ihlalidir.
Canan Kaya’nın yazdığının yalan olduğu ortaya çıkınca yazıyı yayından kaldırmak ve özür dilemek yerine, ısrarla sürdürmesi; eğer varsa kendisini yanıltan ve ‘yalan haber’ yazan gazeteci konumuna düşüren kaynağı ifşa etmeyip ısrarla gizlemesi de ayrıca etik ihlalidir.
Açıklanan bu nedenlerle medyakoridoru.com internet haber sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Canan Kaya’nın, Basın Meslek İlkeleri’nin, “Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ıncı; “Gazeteci kaynaklarının gizliliğini korur. Kaynağın kamuoyunu kişisel, siyasal ekonomik ve vb. nedenlerle yanıltmayı amaçladığı haller bunun dışındadır” şeklindeki 11’inci; “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesinin ihlal edildiği kanaatindeyiz. Şikâyet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri’nin 3 maddesini ihlalden KINAMA kararı alınmasını öneririz.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:
Basın Konseyi Yüksek Kurulu, pandemi koşulları nedeniyle 29.12.2021 tarihinde video konferansla yaptığı toplantıda, şikâyet başvurusunu görüşmüştür.
Toplantıda Genel Sekreter raporunun sunumundan sonra Yüksek Kurul üyeleri Attila Gökçe ve Tunca Bengin, Milliyet gazetesi yazarı olmaları nedeniyle Basın Konseyi Çalışma Kuralları ve Başvuruları Değerlendirme Usulleri’nin 19’uncu maddesi gereği görüşmeden çekilmiştir. Bu işlemin ardından, Yüksek Kurul üyeleri dosyanın müzakeresine geçmiştir.
Söz alan üyeler Genel Sekreter raporunda konunun detaylı olarak aktarıldığını ve rapordaki tespitlere büyük ölçüde katıldıklarını dile getirmiştir. Hukukçu bir üyenin talebi üzerine gazeteci üyeler, kulis yazısı ile haber arasında fark olduğunu; şikâyet konusu yazının ise hangi kategoride ele alınırsa alınsın tamamen gerçeğe aykırı olduğunun somut olarak ortaya çıktığını ve bu haliyle Basın Meslek İlkeleri’nin ihlal edildiğini dile getirmişlerdir. Gazetecinin hangi koşulda olursa olsun gerçek olmayanı yazmasının ve bunu kasıtlı olarak sürdürmesinin açık etik ihlali olduğunu vurgulayan üyeler, şikâyet edilenin verdiği tarih ve saatte yazdıkları gerçekleşmeyince en azından düzeltme yapması gerektiğini, ancak bunu yapmayıp güncellemelerle gerçek dışı haberi ısrarla sürdürmesinin ağır etik ihlali olduğunu savunmuştur. Şikâyet edilenin yazısının kulis yazısı değil, bir yayın kuruluşunun saygınlığına ve ticari itibarına kasıtlı olarak saldırı olduğu da üyeler tarafından dile getirilmiştir.
Müzakerenin tamamlanmasının ardından oylamada, medyakoridoru.com internet haber sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Canan Kaya’nın, Basın Meslek İlkeleri’nin, “Kişileri ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez” şeklindeki 4’üncü maddesini ihlal ettiği OY ÇOKLUĞU ile;
“Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz” şeklindeki 6’ıncı ve “Gazeteci kaynaklarının gizliliğini korur. Kaynağın kamuoyunu kişisel, siyasal ekonomik ve vb. nedenlerle yanıltmayı amaçladığı haller bunun dışındadır” şeklindeki 11’inci maddelerini ihlal ettiğine OY BİRLİĞİ ile saptanmış ve yine OY BİRLİĞİ ile ‘Kınama’ kararı alınmıştır.
Basın Meslek İlkeleri’nin 3’üncü ve 12’nci maddelerini ihlalden de karar alınması talep edilmişse de bu maddelerin ihlal edildiğine ilişkin yeterli oy sayısına ulaşılamamıştır.
SONUÇ: Gazeteci Canan Kaya hakkında sahibi olduğu medyakoridoru.com internet haber sitesinde yayınladığı şikâyet konusu yazısında Basın Meslek İlkeleri’nin 4’üncü maddesini ihlal ettiği OY ÇOKLUĞU ile; 6’ıncı ve 11’inci maddelerini ihlal ettiği OY BİRLİĞİ ile tespit edilerek kendisine KINAMA kararı verilmiştir.
