Moskova’da yayınlanan Nezavisimaya gazetesinin, Ukrayna krizinin Rusya doğal gaz sektörüne yansımalarını değerlendirdiği yazısının özeti:
Avrupa ülkelerinin Rus doğal gazından vazgeçmesiyle fiyatlarda istikrarsız bir dönem başladı. Bazı ülkeler fiyatların düşeceği beklentisiyle gaz taşıyan tankerler kabul etmiyor. Ancak uzun dönemde uluslararası piyasalarda gaz fiyatının düşmesi zayıf bir olasılık çünkü gaz arzı Rusya’nın aleyhine yüzde 60 oranında azalmış durumda. Şu anda Avrupa ülkelerinin depoları tamamen dolu olsa da enerji uzmanları arzdaki daralma nedeniyle kötümser.
Bizim için durum daha da vahim: Uzmanlar Rusya’nın Avrupalı tüketicilere alternatif bulmasının önümüzdeki 10 yılda zor olduğunu düşünüyor.
Önümüzdeki haftalarda Avrupa’da sıcaklıkların önemli ölçüde düşmesi bekleniyor ki bu da gaz fiyatlarının artması anlamına geliyor. Geçen haftanın ikinci yarısında Hollanda’daki bir gün sonra gaz fiyatı bin metreküpte 905 dolar civarındaydı. Yani hafta başındaki 225 doların tam dört katı.
Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi Başkanı Charles Michel toplu gaz alımları yapılmasını, Norveç ve ABD gibi üreticilerle pazarlık masasına oturulmasını önerdi. Michel, ağustos ayıyla kıyaslandığında fiyatların düştüğünü ancak Ukrayna krizinin öncesine göre çok yüksek olduğunu söyledi.
Birçok ülke gaz fiyatları yukarılarda seyrettiği için uzun dönemli kontrat imzalamaya yanaşmıyor ve düşeceği anı bekliyor. Bu ülkelerden biri, Katar, Norveç ve ABD ile pazarlık masasına oturan İngiltere. Ancak uzun dönemli kontrat imzalanmasının İngiltere’nin çıkarına olmayacağı endişesiyle görüşmeler sonuçsuz kaldı.
Uluslararası Enerji Ajansı, Avrupa ülkelerinin önümüzdeki yaz aylarında gaz açığının 30 milyar metreküpü bulabileceğini hesaplıyor. Örgüt, bu yıl sonunda 60 milyar metreküp civarında gerçekleşmesi beklenen Rus gazı miktarının gelecek yıl aynı seviyeye ulaşmasının zor olduğu uyarısında bulunuyor ve Avrupa ülkelerine gaz meselesi konusunda kendinden aşırı emin davranmamayı tavsiye ediyor.
Ekim ayında Gazprom’un, Türkiye ve Çin dahil dışarıya boru hatlarıyla gönderdiği gaz miktarı yüzde 8.5 azaldı. 2022’in ilk 10 aylık döneminde dış pazarlara gönderilen gaz miktarı ise, 91.2 milyar metreküpe düştü. 2021’in aynı dönemiyle karşılaştırıldığında bu yüzde 42.6’lık bir düşüş anlamına geliyor.
Rusya İstatistik Kurumu (ROSSTAT) verilerine göre, 2022’in ilk dokuz aylık döneminde çıkarılan gaz miktarı yüzde 12 azalarak 428 milyar metreküpe geriledi. 2021’in tamamında çıkarılan gaz miktarı 662 milyar metreküptü. 2023’te miktarın daha da azalacağı tahmin ediliyor.
Avrupa pazarını kaybetmek Rusya’ya ağır bir darbe indirdi. 2021 yılında Avrupa Birliği üyeleri toplam 412 milyar metreküp gaz tüketmişti. Yaklaşık yüzde 30’dan fazlası Rusya’dan sağlanan gazın miktarı şu anda yüzde 7.5’e kadar inmiş durumda.
Finam şirketi uzmanlarından Sergey Kaufman, Avrupa pazarından olmanın Rusya için telafi edilemez bir kayıp anlamına geldiğini, çözüm olarak ya iç tüketimin ya da ihracatın artırılması gerektiğini söylüyor. Kaufman, Avrupa Birliği ile ilişkiler düzelmediği sürece Rusya’nın önümüzdeki 7-9 yıl süresince 2021 üretim rakamlarının üzerine çıkamayacağını belirtiyor. Kaufman’a göre Avrupa ülkelerinin Rusya’ya alternatifi ABD, Katar ve Kanada’dan sıvılaştırılmış gaz almak, ayrıca boru hatlarıyla Azerbaycan ve Cezayir’den gelecek gaz.
