Formula 1 (F1) araçları, normal araçlardan dış görünüm ve diğer özellikleri bakımından oldukça farklıdır. Örneğin F1 araçlarının tekerlekleri araç gövdesinin dışında durur. Normal araçlarda ise gövdenin içerisindedir.
F1 araçlarının normal araçlardan bir diğer önemli farkı ise hızları. Araçların bu kadar hızlı olmasının en önemli sebepleri arasında kendilerine özgü aerodinamik dış dizayn, şasi ve motor yer alıyor.
Bir F1 aracına dışarıdan bakıldığında ilk olarak ön ve arka taraflarındaki kanatlar göze çarpar.
F1 aracının kanadı bir uçağın kanatlarıyla aynı prensiple çalışır. Fakat uçağın kanatları kaldırma kuvveti oluştururken F1 aracının kanatları aracı pistte tutan yere basma kuvveti üretir. Yere basma kuvveti aracı aşağı doğru iterek aracın piste daha iyi tutunmasını sağlar. Bu sayede F1 araçları, virajları normal otomobillere göre çok daha hızlı alabilir. Yere basma kuvveti olmazsa araç kolayca kontrolden çıkabilir. Yere basma kuvveti ne kadar yüksek olursa aracın yol tutuşu o kadar fazla olur. Bunun için ön ve arka kanatların açısı, hava direnci ve yere basma kuvveti arasında ideal dengeyi elde etmek için ince ayarlar yapılır.
F1 araçlarının alçak, geniş ve bombeli gövde şekli de yere basma kuvvetinin oluşmasını sağlar.
Yere basma kuvveti aynı zamanda aracın pistle arasındaki sürtünme kuvvetinin de artmasına neden olur. Sürtünme kuvveti de aracın hızlanmasını zorlaştırır. Bu nedenle F1 araçlarının arka kanadında sürtünme azaltma sistemi (DRS) olarak adlandırılan bir sistem bulunur. DRS, sürtünme kuvvetini azalttığı için aracın hızını oldukça artırır.
Şasi, F1 araçlarında diğer bütün parçaların üzerine monte edildiği kısımdır. Çoğu modern otomobil ve uçak gibi F1 araçları da monokok şasiye sahiptir. Monokok şasi, aracın tüm parçalarının yekpare bir yapıda birleştiği gövde tipini ifade eder.
F1 araçlarında, şasinin, yere basma kuvveti nedeniyle araca etki eden burulma ve bükülme gibi kuvvetlere karşı dayanıklı olması gerekir.
Geçmişte F1 araçlarının şasisi alüminyumdan üretiliyordu. Günümüzde ise karbon fiber gibi çok hafif ama son derece güçlü kompozit malzemelerden yapılıyor. Bu sayede F1 araçlarının şasileri aracın çok daha hızlı hareket etmesini ve yere basma kuvvetine dayanmasını sağlıyor.
Günümüzde F1 araçlarında 1,6 litre hacme sahip, 6 silindirli hibrit V6 motorları kullanılıyor. 800 kilogramdan daha hafif olan bu motorlar 1.000 beygirlik güç üretebiliyor.
V6 motorları, üçer silindirli iki adet motor şeklinde tasarlanır. Motorlar, silindirlerin krank mili üzerinde 90 derecelik açıyla V şeklinde sıralandığı bir yapıya sahiptir.
F1 araçlarının azami hızı saatte 360 kilometredir. Ancak araçların saatte 400 kilometreye yakın hızlara ulaşabildiği de biliniyor. Bir yarış pistinde F1 araçlarından daha hızlı araç yoktur.
Formula 1 (F1) Nedir?
F1 yarışlarına grand prix denir. İstisnalar olmakla birlikte genellikle bir pilot yarış sırasında 305 km’yi tamamlandığında bir grand prix sona erer. Her pistin uzunluğu farklı olduğu için de her bir pistte yarışı tamamlamak için gereken tur sayısı farklıdır. Çoğu F1 yarışı özel pistlerde yapılır ancak halka açık caddelerin yarış haftasında kapatılarak pist hâline getirildiği yarışlar da vardır. Cadde pistleri arasındaki en eski ve en popüler yarış ise Monaco’da gerçekleştirilir.
F1 yarışlarında her yıl iki şampiyonluk ödülü verilir. Bunlardan biri F1 Dünya Sürücüler Şampiyonası’dır. Yarış sezonunda en iyi performansı göstererek en çok puanı toplayan pilot şampiyon olur. İkincisi ise F1 Takımlar Şampiyonası olarak adlandırılır. F1 yarışlarında her takımda 2 pilot yarışır. Yarış sezonu boyunca aynı takımda yarışan pilotların aldığı toplam puan takımların hanesine yazılır ve sezon sonunda en çok puanı toplayan takım şampiyon olur.
(Ayşenur Okutan, bilimgenc.tubitak.gov.tr)
Görsel: Formula1.com
