Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin de çağrısıyla Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde son zamanlarda Rus turistlere vize yasağı uygulanması konusu tartışılıyor. Zelenski konuyla ilgili son açıklamasında, “Bir Rus vatandaşının Avrupa’ya vize alması ve tatile gitmesi normal değil” dedi. Moskova’da yayımlanan Moscow Times gazetesinde çıkan, biri vize yasağı önerisi eleştiren, diğeri ise savunan iki farklı görüşü aktarıyoruz…
Vize yasağına karşıyım/Anna Arutunyan (Rus-ABD’li gazeteci)
Ruslara vize yasağı uygulanması konusunda Avrupa’da, özellikle doğusunda rahatsız edici bir konu gündeme geldi. Bunun Rus vatandaşlarına hükümetlerinin eylemlerinin yanlış olduğu mesajı vereceği ve Putin rejimine karşı örgütlenmesini sağlayacağı cazip bir görüş ancak bu, sadece yanlış hesaba dayanmıyor; aynı zamanda tehlikeli de.
“Toplu cezalandırma”nın ahlaki açıdan sorunlu bir konu olmasının dışında, eğer amaç Ukrayna’nın kazanmasına yardım etmekse, ortalama bir Rus vatandaşını Avrupa’ya sokmamanın bu amaca nasıl yardım edeceği ya da zarar vereceği üzerinde durulmalı. Var olan vize kısıtlamalarının Kremlin’in işine yaradığını görüyoruz.
Rusların Avrupa ülkelerinde serbestçe hareket edebilmesinin Kremlin’i cesaretlendirdiği ya da vatandaşların iktidarla uzlaştığına dair bir kanıt yok.
Tartışma turist vizesi üzerinden yürüse de yasağın sadece turistleri etkilemeyeceği açık. Kendilerine yeni bir yaşam kurmaya çalışan çok sayıda iyi eğitimli ve kalifiye Rus Avrupa ülkelerine turist vizesi sayesinde girebildi. Bu onlar için kritik bir kaçış yolu. Ukrayna’nın işgalinden sonra başlayan toplu göç Rus hükümetini kaygılandırıyor. Savaşın sürdürülebilmesi için ekonominin ülkeden ayrılmak isteyebilecek genç ve kalifiye iş gücüne ihtiyacı var.
Vize kısıtlamaları zaten rejimi eleştirenleri cezalandırma anlamına geliyor. Turist vizesi Rusya’dan çıkmanın en kolay yollarından biri. Ama daha da önemlisi, bu tür kısıtlamalar Kremlin’in işini yarıyor. Şubat ve mart aylarında, Rusların toplu göçünün itici güçlerinden biri, Kremlin’in sınırlarını kapatacağı veya vatandaşlara çıkış vizesi zorunluluğu getireceği ve böylece aslında “Demir Perde”yi yeniden canlandıracağı korkusuydu. Rusya’da kitlesel protestolar görmememizin nedeni, iktidarın uyguladığı klasik totaliter yıldırma ve tecrit taktikleri. Rusları memlekette kalmaya zorlayarak onların Kremlin’in politikasını değiştirmesini sağlayacağı görüşü, Rusya demokrasi olsaydı bile sorgulanabilir ve komik bir görüş. Tarihte, kapalı sınırların insanları demokratik değişime ittiğine dair hiçbir tarihsel kanıt yok ama aksinin var. “
Vize yasağını destekliyorum/Benjamin Tallis (İngiliz güvenlik uzmanı)
“Rus turistler için önerilen Schengen vize yasağı, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı acımasız savaşına kararlılıkla karşı çıkan Avrupalıların güçlü desteğini aldı. Bu yasağın, AB’nin değerlerine ve çıkarlarına ters düşeceğini ve bunun haksız bir “toplu cezalandırma” olacağını söyleyen Batı Avrupalı liberaller ise tepki çekti.
AB devletleri, yanlış yönlendirilen ve vize yasağının amacını hem gözden kaçıran hem de amacını yanlış anlayan bu tür eleştirileri görmezden gelmeli.
“Toplu ceza” terimi aslında 1942 yılında Reinhardt Heydrich’e suikast düzenlemesinin intikamını almak için Çek köyü Lidice’deki Nazi katliamı gibi eylemleri tanımlamak için kullanılıyor, yani günümüzdeki tartışmayla ilgili değil. Yine de vize yasağını eleştirenler, bunun bir kolektif sorumluluk kavramına dayandığı konusunda ısrar ediyor.
“Ortak sorumluluk” meselesi genellikle, Putin rejimine karşı olanlar dahil, tüm Rusların AB’ye seyahat etmesini durdurmanın sözde eşitsizliğini vurgulamak için kullanılıyor. Evet bu, münferit durumlarda adaletsizlik olsa da Ukraynalıların yaşadığı adaletsizliğin yanında sönük kalıyor.
Putin’in yükselişinde Avrupalıların da kısmi sorumluluğu var. Bunun en büyük bedelini Ukraynalılar ödedi. Şimdi Avrupalıların geçmişteki hatalarını telafi etmesinin ve Putin’in Rusyası’nı yenmek için üzerine düşeni yapmasının zamanı geldi. Vize ayrıcalıklarını kaldırmak, elimizdeki güçlü bir kaldıraçtır.”
Fotoğraf: TASS
