Hasan Erçakıca
KKTC’de seçimler de bir garip olmaya başladı. Parti liderleri ülke gerçeklerini görmezden gelen vaatlerle seçimi geçiştirmeye çalışıyorlar. Seçmenler ise kendileri ile “iltisaklı aday” arayıp duruyorlar; hangi aday kendilerine yanaşırsa ona oy vereceklermiş gibi bir halleri var…
Artık son haftaya girildi ve herkes söyleyeceğini söyledi. Buna göre KKTC’de, ülke gerçeklerinden uzak, parlamento aritmetiğinde bazı ufak-tefek değişikliklere neden olsa bile siyasal bir farklılık yaratmayacak bir erken genel seçim süreci yaşanıyor.
Gerçekler görmezden geliniyor
Toplamda 12,7 milyar TL olan KKTC bütçesinin hayat pahalılığı artışlarının maaşlara yansıtılması ile birlikte 2022 yılında, 4,5 milyar TL’lik bir açık vereceği hesaplanıyor. KKTC’de haftalardır sürdürülen seçim kampanyalarında hiçbir parti lideri, 2022 yılı bütçesinde ortaya çıkacak olan bu açığı nasıl kapatacağına dair tek bir cümle bile kurmadı.
Başbakan Sucuoğlu, geçen hafta gerçekleştirdiği Ankara ziyaretinden sonra özgüvenini artırmış olacak ki, “Biz bütün mükellefiyetlerimizi yerine getirdik. Maaşlar, 13’ncü maaşlar, 7 bin TL’lik asgari ücret ve ay sonu maaşlara yansıyacak %37’lik zammı, halkımızın hakkı olanı verdik” diye konuşmaya başladı. UBP’lilerin Ercan Havaalanı’nda büyük bir coşku ile karşıladığı Başbakan (manşet fotoğrafı), kendini yeni dönemin de başbakanı olarak lanse etmeyi başardı ama sorunları nasıl çözeceğine dair tek bir ipucu bile vermeden bütçede karşılığı olmayan “halkın haklarını” teslim edeceğini ilan etti.
KKTC’deki tek gerçek sorun, kamu maliyesidir. Bu sorun, bütün diğer sorunların anasıdır. Kamudan ne talep ederseniz edin, alacağınız yanıt bellidir: Para yok!
Buna karşın kamu maliyesinin yükü yıldan yıla artmaktadır. Bu seçim döneminde siyasi liderlerin vaatleri de kamu maliyesine yük bindirecek niteliktedir. Sucuoğlu “halkın hakkı olanı vermek” ile övünürken ana muhalefet partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi “maaşları euroya endekslemek” gibi gider artırıcı vaatlerde bulunarak TL’deki değersizleşmenin yarattığı endişeyi oya çevirmeye çalışıyor. Daha küçük partilerin vaatleri de havada uçuşuyor. Herkes her şeyi vaat edebiliyor!
“Seçimden nasıl yararlanabilirim?”
Siyasi liderlerin bol keseden dağıttıkları vaatler kimsenin ilgisini çekmediğinden olacak partilerin seçim bildirgelerinin veya projelerinin ne olduğu, neredeyse hiç dikkate alınmıyor ve konuşulmuyor. Zaten seçmenler, Türk lirasının hızlı bir şekilde değer kaybettiği, ekonomik sorunların arttığı, sağlık ve eğitim gibi zorunlu hizmetler için çok ama çok para gerektiği bir ortamda “hayatta kalma mücadelesi” veriyorlar. Eğer böyle bir mücadele içindeyseniz, karşınıza çıkan her fırsattan yararlanmasını da bilmeniz gerekir. KKTC seçmeninin genel durumu da budur. Seçmenlerin yanıt aradığı soru ise öncelikle şudur: Bu seçimden nasıl yararlanabilirim?
Bu soruya verilen yanıt, “başım dara düşünce yanımda olacak bir aday varsa, ben de onun yanında olmalıyım” şeklindedir galiba… Seçmenlerin önemli bir bölümü, kendileri ile “iltisaklı aday” arıyorlar. Kim kapılarını çalarsa “oy vereceklerini” söylüyor; ilişkili olabilecekleri adaylara haber uçuruyorlar.
Bu seçimde “karma” dediğimiz, çok sayıda partiden çok farklı adaylara oy vermenin tavan yapacağı söyleniyor. Oysa KKTC seçim sistemi içinde karma oy kullanmak hiç de kolay değil; adeta bir mühendislik işi… Buna göre, karma oy sayısı ile birlikte geçersiz oy sayısında veya sandığa gitmeyen seçmen sayısında artış bekleyenler de oldukça fazla…
KKTC demokrasisi böyle bir şey işte…
Aslında her seçim süreci, pek çok önemli ayrıntı içeriyor. 2022 yılının Ocak ayının 23’ünde yapılacak KKTC milletvekilliği erken genel seçiminin ana özellikleri bunlar olmakla birlikte, bu seçim için de daha pek çok detaydan söz etmek mümkündür. Ama ana hatlar sanırım bunlardır… Bunlar üzerinden bir değerlendirme yaptığımız zaman KKTC’de demokrasinin “tıkır tıkır çalıştığını” söyleyebiliriz. Nasıl olmasın, “demokratik bir ortamda” yaşıyoruz ve herkes oyunu kendince kullanmakta veya kullanmamakta serbesttir. KKTC demokrasisi de KKTC’nin sorunlarına çözüm üretmek yerine KKTC seçmenlerinin çıkarlarını maksimize edecek şekilde çalışmaktadır ve çalışmaya devam edecektir.
