İnan Özbek
Gelişmekte olan ülkeler kategorisinde bulunan çoğu yerde olduğu gibi, ülkemizde de işletmelerin ezici çoğunluğunu oluşturan Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) finansmana sorunsuz bir biçimde erişebilmeleri sağlıklı bir ekonomi için olmazsa olmazdır.
Ekonomik faaliyetin merkezinde konumlanmış olmalarından ötürü adeta motor işlevi gören KOBİ’ler, çoğunlukla büyük ölçekli kurumsal firmaların tedarikçisi durumunda olduklarından, finansman sorunlarıyla boğuşmadan işleyişlerini kesintisiz olarak yürütebilmeleri sürdürülebilir büyüme, üretim ve istihdam bakımından, öteki deyişle makroekonomik istikrar açısından elzem.
Ekonomi yönetiminin 2021 yılının eylül ayında uygulamaya koyduğu “Yeni Ekonomi Modeli” de, teorik olarak; düşük faizle mümkün olduğunca yatırım, üretim ve ihracatı öncelediğinden, KOBİ’lerin finansmana rahatça ve uygun koşullarda erişebilmeleri, yeni ekonomik programın başarısı için de belirleyici bir durumda.
Ancak Merkez Bankası genişlemeci para politikası çerçevesinde sistemli bir biçimde faiz indirerek para arzını arttırmaya çalışırken mevcut yüksek enflasyonun daha da artmasını önlemek ve bir bütün olarak finansal istikrarı sağlayabilmek adına “makro ihtiyati önlem”ler çerçevesinde bazı kararlar aldı. Kimi kararlar, bankaların kredi olarak kullandırabilecekleri kaynakların daralmasına sebep olduğundan, son aylarda kredi hacmi daralmış ve özellikle de KOBİ’lerin krediye erişmeleri gittikçe zorlaşmış oldu.
Söz konusu kredi sıkışıklığı sürecinde, yüksek enflasyonla işletme sermayeleri eriyen ancak bankalardan yeteri kadar kredi bulamadıkları için, işletme sermayesi ihtiyaçları her geçen gün artan KOBİ’lere bankacılık dışı finans sektörü yardım elini uzatarak sıkıntılarını bir nebze olsun hafifletmiş gözüküyor.
Özellikle faktoring şirketlerinin işletmelerin faturalı alacaklarını temlik alarak vadesinden önce nakit ödeme yapmaları, yine faktoring ve finans şirketlerinin tedarikçi finansmanı yoluyla KOBİ’lerin tedarikçisi oldukları firmalara kestikleri faturaların bedellerini uygun iskonto oranlarıyla nakit olarak işletmelere anında ödemeleri, işletmelerin krediye erişme güçlüğünden doğan zorlukları bir ölçüde aşabilmelerini sağlamakta.
Finansal Kurumlar Birliğinin (FKB) geçen günlerde açıklanan 2022 yılı üçüncü çeyrek konsolide rakamları da bahsedilen olguyu açıkça gösteriyor.
Şöyle ki: İlgili dönemde bankacılık dışı finans sektörünün işlem hacmi 358 milyar TL’ye, aktif büyüklüğü 308 milyar TL’ye, müşteri sayısı da 5.9 milyona yükselerek bir önceki yılın aynı dönemine oranla önemli ölçüde artış kaydetmiş.
KOBİ’lere doğrudan nakit akışı sağlayan faktoring sektörünün ise; işlem hacmini 2021 yılının üçüncü çeyreğine kıyasla %90 oranında arttırarak 259 milyar TL’ye çıkarmış olması bilhassa vurgulanması gereken bir nokta.
Son olarak; bankacılık dışı finans kesimi ve özellikle de faktoring sektörünün, işletmelere krediye gerek kalmadan ayrıca ipotek, kefalet gibi teminatlar da istemeden hızlı bir biçimde finansman sağlıyor olması, mevcut kredi sıkışıklığı ortamında adeta can simidi görevi görmekte.
